до́ктар, ‑а; мн. дактары́ (з ліч. 2, 3, 4 до́ктары), ‑о́ў; м.
Разм. Урач, лекар. Ёсць бальніца, у бальніцы — І доктар, і фельчар, Хто прыходзіць ці прывозяць — Хворых лечаць, лечаць. Купала.
•••
Доктар навук якіх — самая высокая вучоная ступень у СССР; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Доктар філалагічных навук.
[Ад лац. doctor — настаўнік, выкладчык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арыенталі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Сукупнасць навук, якія вывучаюць гісторыю, эканоміку, мовы, мастацтва і пад. краін Усходу; усходазнаўства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
...знаўства, ‑а, н.
Другая састаўная частка складаных слоў, якія абазначаюць назвы навук і іх галін, напрыклад: глебазнаўства, грамадазнаўства, мовазнаўства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акадэ́мія, -і, мн. -і, -мій, ж.
1. Найвышэйшая навуковая або мастацкая ўстанова.
Нацыянальная а. навук Беларусі.
2. Назва некаторых вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльных галінах навукі.
Ваенна-медыцынская а.
Сельскагаспадарчая а.
|| прым. акадэмі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дактара́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
Асоба, якая залічана ў дактарантуру для падрыхтоўкі дысертацыі на саісканне вучонай ступені доктара навук.
|| ж. дактара́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. дактара́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
геафі́зіка, ‑і, ДМ ‑зіцы, ж.
Комплекс навук аб фізічных уласцівасцях Зямлі і аб фізічных працэсах, якія ў ёй адбываюцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балга́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Балгарыі, балгараў. // Які знаходзіцца ў Балгарыі. Балгарская Акадэмія навук. // Выраблены ў Балгарыі. Балгарскія сувеніры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філало́гія, ‑і, ж.
Сукупнасць навук, якія вывучаюць літаратуру і мову. Славянская філалогія. Класічная філалогія. Акадэмік Я.Ф. Карскі з’яўляецца заснавальнікам беларускай філалогіі.
[Ад грэч. philéō — люблю і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Медыцы́на ’сукупнасць навук аб хваробах, іх лячэнні і прафілактыцы’ (ТСБМ), ст.-бел. медыцына ’тс’ (XVII ст.) запазычана са ст.-польск. medycyna ’тс’, якое з лац. medicīna (ars) ’лячэбная навука’ (Булыка, Лекс. запазыч., 129; Кохман, 85), насуперак Крукоўскаму (Уплыў, 89), які бел. лексему выводзіць з рус. медицина.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кандыда́т, ‑а, М ‑даце, м.
1. Той, хто намечан для выбрання, назначэння або для прыёму куды‑н. Кандыдат у дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР. Залічыць у інстытут кандыдатам.
2. чаго. Малодшая вучоная ступень у дарэвалюцыйнай Расіі, якая прысвойвалася пасля заканчэння з адзнакай вышэйшай навучальнай установы. Кандыдат славеснасці.
•••
Кандыдат навук якіх — малодшая вучоная ступень у СССР, якая прысуджаецца на падставе абароны дысертацыі; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Кандыдат філалагічных навук. Ступень кандыдата тэхнічных навук.
Кандыдат у члены КПСС (партыі) — асоба, якая праходзіць устаноўлены статутам выпрабавальны тэрмін перад прыёмам у члены КПСС.
[Ад лац. candidatus — адзеты ў белае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)