обруби́ть​I сов.

1. абсячы́, мног. паабсяка́ць; (сучья — ещё) абцерабі́ць, ацерабі́ць, мног. паабцярэ́бліваць;

обруби́ть су́чья абсячы́ (абцерабі́ць, ацерабі́ць) сукі́;

2. (отрубить, укоротить) адсячы́, мног. паадсяка́ць, адця́ць, уця́ць;

обруби́ть кана́т адсячы́ кана́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бло́чны ​1, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да блока ​1. Блочны канат.

бло́чны ​2, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да блока ​3 (у 2, 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Музда́к ’вітка, канат з вітых дубцоў’ (в.-дзвін., Нар. сл., Сл. ПЗБ). Няясна. Магчыма, да музда́ць 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыча́л ’частка прыстані, дзе прыстаюць судны’; ’вяроўка або канат, якімі прывязваюць судны’ (ТСБМ, ТС). З рус. прича́л ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ча́лка ж., мор., ав.

1. (действие) ча́ленне, -ння ср.;

2. (канат) чал, род. ча́ла м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Адвязаць (прычал; спец.).

А. канат.

2. Адплысці ад берага.

Ад берага адчаліў паром.

3. перан. Адправіцца, паехаць куды-н.

Заўтра ж адчалю ў Мінск.

|| незак. адча́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адча́льванне, -я, н. (да 2 знач.) і адча́л, -у, м. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смалі́ць¹, смалю́, смо́ліш, смо́ліць; смо́лены; незак., што.

1. Насычаць смалой.

С. канат.

2. Мазаць паверхню чаго-н. смалой.

С. шпалы.

С. лыжы.

|| зак. вы́смаліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены, абсмалі́ць, -смалю́, -смо́ліш, -смо́ліць; -смо́лены і асмалі́ць, асмалю́, асмо́ліш, асмо́ліць; асмо́лены.

|| наз. смале́нне, -я, н. і смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Кадо́л ’тонкая вяроўка, якой прывязваюць рыбацкую сець’ (Мат. Маг.), ’вельмі грубая вяроўка (якая накладаецца на кола, пры дапамозе якога падымаюць вуллі-калоды на дрэва’ (Маш.) ’канат для парома’ (Маш.), кадола ’вяроўка, пры дапамозе якой невад прыводзіцца ў рух’ (Браім, Рыбалоўства), кадоп ’тонкая вяроўка, да якой прывязана сець’ (бых., Мат. АС), кодол ’вяроўка ў невадзе, за якую яго цягнуць’ (ТСБМ). Укр. дыял. кодола ’вяроўка, прывязаная да крылляў невада’, ’канат’. Жэляхоўскім засведчаны кодільничий ’які цягне невад’. Рус. валаг., цвяр. і інш. кодол ’грубая вяроўка, канат (якарны) або канат для выцягвання рыбалоўнай снасці’. У рус. гаворках зафіксаваны і значэнні тыпу ’калодзежны шост’, а таксама дзеяслоў кодолить ’прывязваць каня на пашы’, кодол ’вяроўка, якой прывязваюць каня’ (арх. і інш.). Геаграфія бел. слове (прыпяцкі і дняпроўскі басейны) сведчыць аб верагодным вандроўным характары слова, аднак назваць з пэўнасцю крыніцу запазычання цяжка. Для рус. кодол, укр. кодола прапанавалі ў якасці такой крыніцы ст.-ісл. kadall ’якарны канат, вяроўка’, ст.-швед. kadhal, аднак ёсць і іншыя версіі аб паходжанні рус. слоў, гл. Фасмер, 2, 276. Калі запазычанне тэрміна ва ўсх.-слав. мовы можна дапусціць, то гісторыя яго экспансіі застаецца няяснай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

недацягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне; зак., што.

1. Нацягнуць менш, чым патрэбна. Недацягнуць канат.

2. перан. Разм. Не выканаць у поўным аб’ёме чаго‑н. Недацягнуць да нормы. Недацягнуць план паставак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́бельтаў, ‑тава, м.

1. Мера даўжыні, роўная 0,1 марской мілі, г. зн. 185,2 м. Адплысці на 3 кабельтавы ад берага.

2. Марскі пяньковы канат таўшчынёй ад 150 да 300 мм.

[Гал. kabeltouw.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)