канчатко́вы, -ая, -ае.

1. Які не будзе больш пераглядацца, змяняцца; беспаваротны.

Канчатковае заключэнне камісіі.

Канчатковае рашэнне.

2. Які з’яўляецца вынікам, завяршэннем або ажыццяўленнем чаго-н.

К. прадукт.

К. вынік.

Канчатковая мэта.

3. Поўны, даведзены да канца.

Канчатковая перамога.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

толк, -у, м.

1. Сэнс, сутнасць, разумнае меркаванне аб чым-н.

Дайсці да толку.

2. Карысць, добры вынік.

З гэтага будзе т.

◊

Без толку — без карысці, упустую, дарма.

Да толку — дарэчы, да месца.

З толкам — з розумам, разумна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

быть несов., в разн. знач. быць;

быть (чему) быць (чаму), а чаще переводится глаголом быть в соответствующем лице будущего времени;

быть бу́ре бу́дзе бу́ра, быць бу́ры;

быть тебе́ бу́дзеш ты, быць табе́;

будь (в знач.: если бы) калі́ б… быў (была́, было́), каб… быў (была́, было́);

будь он учёным, он бы… калі́ б (каб) ён быў вучо́ным, ён бы…;

не будь калі́ б не быў (не была́, не было́);

не будь у него́ друзе́й, он бы… калі́ б (каб) не было́ ў яго́ сябро́ў, ён бы…;

будь то (в знач.: всё равно кто, что) няха́й гэ́та, няха́й гэ́та бу́дзе (мн. бу́дуць), ці гэ́та, ці гэ́та бу́дзе (мн. бу́дуць);

будь то сам профе́ссор няха́й гэ́та (бу́дзе) сам прафе́сар, ці гэ́та (бу́дзе) сам прафе́сар,

◊

будь, что буде́т а ўжо ж што бу́дзе, няха́й бу́дзе, што бу́дзе; што бу́дзе, то́е бу́дзе;

была́ не была́ было́ не было́, ці пан, ці прапа́ў;

как бы то ни́ было як бы там ні было́;

и был тако́в то́лькі яго́ і ба́чылі, і знік;

быть по сему́ уст. няха́й бу́дзе так;

как быть? што рабі́ць?;

ста́ло быть зна́чыць, выхо́дзіць;

так и быть няха́й бу́дзе так, (ладно) до́бра;

на́до быть (вероятно) ма́быць, напэ́ўна, му́сіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бра́цтва, ‑а, н.

1. Садружнасць, еднасць; брацкі саюз. [Адась Гушка:] — Калі мы [салдаты] зробім сабе сапраўдную бацькаўшчыну, дзе будзе брацтва народаў, дзе будзе чалавеку воля, дзе ён здзеку на сабе не будзе чуць, — за бацькаўшчыну тую і паваяваць з ворагамі можна будзе. Чорны.

2. Кола людзей, згуртаваных для якой‑н. адной мэты; рэлігійная абшчына.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Прэ́дні ’ранейшы; былы’, ’які будзе наперадзе, у будучым’, ’вельмі добры, выдатны’ (Нас.). З польск. przedni ’пярэдні; вельмі добры, выдатны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адбы́ць, -бу́ду, -бу́дзеш, -бу́дзе; -бы́ў, -была́, -ло́; -бу́дзь; зак.

1. што. Выканаць якую-н. павіннасць, абавязак; прабыць вызначаны тэрмін дзе-н.

А. чаргу на дзяжурстве.

А. тэрмін пакарання.

2. Выканаць што-н. фармальна, як бы з-пад прымусу.

А. заняткі.

3. Правесці, зрабіць, закончыць што-н.

А. вяселле.

4. Абысціся, абмежавацца чым-н.

Абед адным хлебам не адбудзеш (прымаўка).

◊

Не адбудзе і не прыбудзе (разм.) — не будзе ні выгоды, ні страты.

|| незак. адбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. адбыва́нне, -я, н. (да 1 знач.).

|| наз. адбыццё, -я́, н. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сумне́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Няўпэўненасць у праўдзівасці чаго-н., адсутнасць веры ў каго-, што-н.

Няма сумнення, што ўраджай будзе добры.

2. Замінка, непаразуменне, што ўзнікае ў працэсе вырашэння якога-н. пытання.

Узнікае с. наконт тэрміну завяршэння будаўніцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гасцява́нне, ‑я, н.

Знаходжанне ў гасцях. [Грыша], вядома, будзе прыязджаць сюды на канікулы, у водпуск, але гэта ўжо будзе гасцяванне — не больш. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жалабава́ты, ‑ая, ‑ае.

Выгнуты жолабам, з жалабамі. Жалабаватая дошка. □ [Маці] будзе прыслухоўвацца, як па жалабаватым шыферным даху срэбнымі пруткамі будзе сцякаць дождж. Наўроцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наку́льгваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Крыху кульгаць. [Доктар] супакойваў і казаў, што бацька праз нейкі час будзе хадзіць без мыліцы, хоць будзе накульгваць. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)