недалеко́, недалёко нареч., в знач. сказ. недалёка;
◊
за приме́ром идти́ недалеко́ пры́кладу шука́ць недалёка;
недалеко́ уйти́ (уе́хать) недалёка адысці́ (ад’е́хаць);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адхілі́цца, -хілю́ся, -хі́лішся, -хі́ліцца; зак.
1. Падацца ўбок, адвярнуцца.
Адхілілася кабета і выцерла заплаканыя вочы.
2. Адысці ад прамога маршруту, збіцца.
А. ўбок і заблудзіцца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адгарнуцца, адсланіцца.
Заслона адхілілася.
4. перан. Перакінуць увагу на што-н. іншае.
Важна, каб не а. ад галоўнага.
|| незак. адхіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. адхіле́нне, -я, н.
А. ад нормы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адчапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Расчапіўшы, адцзяліцца ад чаго-н.
Адчапіўся вагон.
2. перан. Адысці, адстаць, адвязацца, перастаць дакучаць каму-н. (разм.).
Адчапіцеся вы ад дзіцяці!
3. перан. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго-, чаго-н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго-н. (разм.).
|| незак. адчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і адчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ухілі́цца, ухілю́ся, ухі́лішся, ухі́ліцца; зак.
1. ад каго-чаго і без дап. Адхіліцца, адсунуцца ўбок, каб пазбегнуць чаго-н.
У. ад удару.
2. ад чаго. Адысці ад прамога напрамку.
Дарога ўхілілася ўлева.
3. перан., ад чаго. Пазбягаючы чаго-н., устараніцца, адмовіцца ад чаго-н.
У. ад прамога адказу.
У. ад абавязкаў.
|| незак. ухіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. ухіле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пацясні́ць, ‑цясню, ‑цясніш, ‑цясніць; ‑цяснім, ‑цесніце; зак., каго-што.
Прымусіць размясціцца цясней; пазбавіць часткі занятай плошчы; ушчыльніць. [Павел] пасадзіў птушанё ў гняздо, і яно ўмясцілася там, не пацясніўшы іншых. Кулакоўскі. // Прымусіць адступіць, адысці. Партызаны пацяснілі паліцаяў, і тыя, адстрэльваючыся, уцякалі. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збо́ку, прысл.
1. З краю, не ў сярэдзіне, не ў цэнтры.
З. ад дарогі.
Стаць з.
2. З месца, аддаленага ад каго-, чаго-н.
Адысці ўбок і назіраць з.
Калі глядзець на гэта з., дык здаецца, што ўсё тут добра (перан.).
3. у знач. прыназ. з Р. Побач з кім-, чым-н., паблізу каго-, чаго-н.
З. дарогі.
◊
Збоку прыпёка (разм.) — пра каго-, што-н. пабочнае, лішняе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адапхну́ць, ‑пхну, ‑пхнеш, ‑пхне; ‑пхнём, ‑пхняце; зак., каго-што.
Адсунуць, аддаліць штуршком. Апанаваная страхам Лёдзя ўпіралася рукамі ў падбародак Кашыну і, сцяўшы зубы, намагалася адапхнуць ад сябе, але гэта не ўдавалася. Карпаў. // Моцна напіраючы, адціснуць, прымусіць адысці. [Дзед Мікіта] адапхнуў колькі кабет і стаў наперадзе. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адыхо́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. адыходзіць — адысці (у 1, 2 і 6 знач.). // Адбыццё, адпраўленне. Заставалася шмат часу да адыходу поезда. Колас.
2. Тое, што і адходы.
•••
На адыход, на адыходзе — перад тым, як пайсці, пакінуць каго‑н.; на развітанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
посторони́ться сов. саступі́ць убо́к, саступі́ць з даро́гі; адступі́цца (адступі́ць) убо́к; адысці́ся (адысці́) убо́к; (свернуть с дороги) збо́чыць; адхіну́цца; адхілі́цца;
посторони́сь! адхіні́ся!, набо́к!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адыхо́дзіць несов., в разн. знач. отходи́ть; см. адысці́ 1;
◊ не а. (не адыхо́дзіцца) ні на крок — (ад каго) не отходи́ть ни на шаг (от кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)