турні́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да турніру; які з’яўляецца турнірам. Балельшчыкі футбола, такія, як Станік, часта збіраліся ля турнірнай табліцы матчаў. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэ́мпавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да тэмпу (у 1 знач.). Тэмпавыя асаблівасці танца. // У спорце — які выконваецца ў хуткім тэмпе. Тэмпавыя практыкаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усёмагу́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае неабмежаваную сілу, уладу. Усёмагутны валадар.
2. Які мае неадольную ўнутраную сілу; глыбока ўплывовы. Усёмагутнае слова. Усёмагутная мода.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлорыставадаро́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да хлорыстага вадароду, звязаны з ім. Хлорыставадародная кіслага. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе хлорыстага вадароду. Хлорыставадародная апрацоўка насення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чатырохсотгадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца, існуе чатырыста год. Чатырохсотгадовая гісторыя дзяржавы.
2. Які мае адносіны да чатырохсотгоддзя (у 2 знач.). Чатырохсотгадовы юбілей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцісотгадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца, існуе шэсцьсот год. Шасцісотгадовы перыяд.
2. Які мае адносіны да шасцісотгоддзя (у 2 знач.). Шасцісотгадовы юбілей горада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкловыдзіма́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да выдзімання шкляных вырабаў. Шкловыдзімальны цэх. // Які прызначаецца, выкарыстоўваецца для выдзімання шкляных вырабаў. Шкло выд зімальныя прыстасаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчэ́беневы, ‑ая, ‑ае.
1. Які складаецца або зроблены са шчэбеню; пакрыты шчэбенем. Шчэбеневы насціл.
2. Які прызначаны, служыць для вырабу шчэбеню. Шчэбеневы завод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэ́лы, -ая, -ае.
1. Такі, ад якога нічога не аддзелена.
На чыстым абрусе ляжаў ц. бохан хлеба.
2. Які поўнасцю ахоплівае што-н. (пра адрэзак часу, месца, прастору).
Ц. тыдзень.
Калона расцягнулася на цэлую вярсту.
3. Аб вялікай колькасці. вялікіх памерах, аб’ёме чаго-н.
Ц. кавалак сала.
Цэлая гара камення.
Ц. мех бульбы.
4. Не пашкоджаны, не знішчаны, не сапсаваны; не зношаны.
Пасля пажару у́ вёсцы хата засталася цэлая.
Чаравікі былі старыя, але цэлыя.
5. Не паранены, здаровы.
Ц. вярнуўся з вайны.
6. у знач. наз. цэ́лае, -ага, н. Што-н. адзінае, непадзельнае.
Адзінае ц.
○
Цэлы лік або цэ́лае — лік. які складаецца з цэлых адзінак, які не мае дробу.
◊
У цэлым —
1) ва ўсёй сукупнасці. цалкам;
2) увогуле, без падрабязнасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Астрэ́шыць, остре́шить ’пакрыць хату саломай’ (Шушк.). Дзеяслоў утвораны цыркумфіксам о‑ — ‑ити ад стреха ’страха’ (гл. страха). Адсюль і остришнык (Клім.) ’саламяны снопік, які ідзе ў ніжні рад для пакрыцця страхі’: стреха — острешие — острешьный — острешник.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)