распе́ў, -пе́ву, м.
1. Працяжны напеў, мелодыя як характэрная рыса спеву.
2. Своеасаблівы прынцып будовы мелодыі, характэрны для старадаўняга царкоўнага спявання.
Р. малітвы.
3. Працяжнае, напеўнае вымаўленне слоў пры чытанні, размове.
Словы ён вымаўляе крыху з распевам.
|| прым. распе́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, пеяце́, -пяю́ць; -пе́й; -пе́ты; зак., што.
1. Развучыць, рэпетуючы (музычны твор для голасу).
Р. дуэт.
2. Прымусіць добра гучаць (пра голас, галасы).
Р. хор перад выступленнем.
|| незак. распява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. распява́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
залі́к, -у, мн. -і, -аў, м.
Від праверачных іспытаў (у вышэйшай школе, у спартыўных установах і пад.), а таксама адзнака аб праходжанні такіх іспытаў.
Здаць з.
Атрымаць з.
|| прым. заліко́вы, -ая, -ае.
Заліковая кніжка (для адзнак аб здадзеных экзаменах, заліках).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зало́за, -ы, мн. -ы, -ло́з, ж.
Орган, які выпрацоўвае і выдзяляе рэчывы, неабходныя для жыццядзейнасці арганізма.
Слінная з.
Малочныя залозы.
Залозы ўнутранай сакрэцыі.
|| памянш. зало́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
|| прым. зало́зісты, -ая, -ае (спец.).
З. эпітэлій.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інструменто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (спец.).
1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам, камерным ансамблем, а таксама хорам.
2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае прынцыпы такога выкладу і спалучэнне музычных інструментаў у аркестры.
3. перан. Гукавая арганізацыя мастацкай мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кава́дла, -а, мн. -ы, -аў, н.
Цяжкая металічная апора асобай формы для ручной коўкі металу.
◊
Паміж молатам і кавадлам (быць, знаходзіцца; кніжн.) — пра небяспеку, якая пагражае з двух бакоў.
|| памянш. кава́длачка, -а, мн. -і, -чак, н.
|| прым. кава́длавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каля́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.
1. Чатырохколавы экіпаж на рысорах з адкідным верхам.
2. Маленькая ручная павозка, звычайна крытая, для катання дзяцей; вазок.
Дзіцячая к.
3. Невялікая павозка спецыяльнага прызначэння.
Матацыкл з каляскай.
|| прым. каля́сачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
камбіна́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Спалучэнне, злучэнне, узаемна абумоўленае размяшчэнне чаго-н.
К. лічбаў.
К. фарбаў.
2. Складаная задума, сістэма прыёмаў для дасягнення якой-н. мэты.
Хітрая к.
Шахматная к.
|| прым. камбінацы́йны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каро́мысел, -сла, мн. -слы, -слаў, м.
1. Драўляная дуга з выемкамі або кручкамі на канцах для пераносу на плячах вёдзер з вадой і іншых грузаў.
2. Рычаг у некаторых механізмах, напр., у вагах.
◊
Дым каромыслам (разм.) — вялікае ажыўленне; шум, беспарадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ка́тарга, -і, ДМ -рзе, ж.
1. Цяжкія прымусовыя работы для зняволеных у турмах ці ў іншых месцах зняволення ўзмоцненага рэжыму.
Саслаць на катаргу.
2. перан. Пра цяжкую працу, невыноснае жыццё.
Не работа, а к.
|| прым. ка́таржны, -ая, -ае.
Катаржная праца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)