◎ По́сеўка ’посцілка’. Імаверна, звязана з сумежнымі функцыямі кавалка тканіны, у тым ліку выкарыстанне для пасеву (яго па даўжыні завязвалі на плячы, ствараючы на баку кішэнь для зерня). Адсюль, магчыма, посеўка ’кавалак палатна, які можна было пасцяліць ці выкарыстаць для пасеву’, параўн. польск. posiewnica, siewnica ’сеўнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піту́ха, птушка ’маленькі гаршчочак для варэння малака’ (Сцяшк. Сл.; пруж., Сл. Брэс., гродз., Нар. сл.; Скарбы), ’посуд для піцця’ (Турская ў Федар. 7), укр. питу́чка. Фармальна — да піць (гл.), тады ’посуд для піцця’ — першаснае значэнне, памянш. птушачка ’маленькі гаршчочак ёмістасцю да аднаго літра’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павозка, воз, падвода, фурманка, калёсы, драбіны, параконка; дрында, калымага (разм.); калясніца (уст.) / для перавозкі людзей: каляска, пралётка, брычка, каламажка, двуколка, карэта, экіпаж, дыліжанс, кабрыялет, фаэтон, ландо, шарабан, рыдван, дрожкі; таратайка (разм.); лінейка (уст.) / для перавозкі грузаў: фургон, арба, мажара, кары, мары; фура (уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
мы́ла, -а, н.
1. Рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое лёгка раствараецца ў вадзе і ўжыв. для мыцця.
Гаспадарчае м.
Туалетнае м.
2. перан. Белая пена ў коней ад поту.
Коні ў мыле.
|| прым. мы́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напа́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Хуткае дзеянне, накіраванае на каго-, што-н. для захопу, грабяжу, забойства і пад.
Адбіць н. ворага.
2. Абвінавачанні, папрокі, з якімі выступаюць супраць каго-, чаго-н.
Яму давялося выслухаць напады крытыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напярэ́ймы, прысл. і прыназ. (разм.).
1. прысл. 3 мэтай перахапіць каго-, што-н., рухаючыся яму насустрач; наперарэз.
Бегчы н.
2. прыназ. з Д. Ужыв. для ўказання на асобу або прадмет, якім імкнуцца зайсці наперад, каб перахапіць іх.
Бегчы н. ўцекачу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўскася́к, прысл. і прыназ.
1. прысл. У бок ад прамога напрамку, па дыяганалі; коса.
Прыбіць дошку н.
2. прыназ. з Р. Ужыв. для ўказання на прадмет, пад вуглом да якога што-н. размяшчаецца або рухаецца.
Н. стала лягла квяцістая сурвэтка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
генера́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Прыстасаванне для ператварэння аднаго віду энергіі ў другі.
Г. пастаяннага току.
Г. пераменнага току.
2. Прыстасаванне, апарат ці машына, якія вырабляюць якія-н. прадукты.
Г. вадароду.
Г. ідэй (перан.).
|| прым. генера́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гнаі́ць, гнаю́, гно́іш, гно́іць; незак., каго-што.
1. Прыводзіць у стан гніення.
Г. дабро.
2. перан. Доўгі час трымаць каго-н. у невыносна цяжкіх умовах для жыцця.
Г. у турме.
|| зак. згнаі́ць, згнаю́, згно́іш, згно́іць; згно́ены.
|| наз. гнае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дубль, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Паўторная здымка эпізоду ў фільме.
Зняць тры дублі.
2. У спорце: другая, дубліруючая каманда спартыўнага калектыву, якая служыць рэзервам для асноўнага саставу (разм.).
Д. выйграў з лікам 3:1.
|| прым. ду́блевы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)