падняво́лле, ‑я, н.
Няволя. А на зямлі быў час суровы — У падняволлі жыў народ. Машара. Мікалай Міхайлавіч быў ураджэнцам Заходняй Беларусі, першыя гады яго маленства прайшлі пры панскім падняволлі. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасяны́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да проса. Прасяное зерне. Прасяное поле. // Зроблены з проса. Па зямлі плыў добры вечар, калі нарэшце была з’едзена салдацкая каша — прасяная, на сале. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыме́жны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца, размяшчаецца каля мяжы. Прымежная вёска. □ [Гарадок] круглыя суткі ў любую пару года жыве напружана-баявым жыццём, і кожны кавалачак прымежнай зямлі — .. знаходзіцца пад няспынным наглядам. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перагно́й, ‑ю, м.
Састаўная частка глебы, якая ўтварылася з рэштак згніўшых жывёльных і раслінных арганізмаў. Ад.. [ручая] і ад зямлі патыхала вільгаццю, саладкаватым пахам перагною і размытых кар[анёў] вербалозу. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаго́жы, ‑аў; адз. няма.
Абл. Сані-развалкі для перавозкі грузаў; розвальні. Лагожы, здаецца, дзяруць снег; цяжкія, з шырокімі новымі палазамі, .. яны, звальваючыся з гору ў цалік, лезуць да зямлі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малазяме́льны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае дастатковай колькасці зямлі для вядзення сельскай гаспадаркі. Мікуцічы — сяло вялікае, вядомае ва ўсёй акрузе. Стаіць на пясках каля Нёмана. Народ тут бедны, малазямельны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарбі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Памянш. да гарбіна; маленькая гарбіна. Нос з гарбінкай. □ Кожная грудка лёду, кожны парог — гарбінка, выступ зямлі, узгорачак становяць .. [ручайкам] замінкі.. ў іх імклівым руху. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зва́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Склока, сварка. На што ж на зямлі Сваркі і звадкі, боль і гора, Калі ўсе мы разам ляцім Да зор? Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вішча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; незак.
Віскліва крычаць. Свіння цягнула па зямлі азадак і вішчала на ўсю вёску. Лупсякоў. // Утвараць віск. Стукаюць камякі снегу аб перадок, вішчаць і спяваюць палазы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сухапу́цце, ‑я, н.
Разм. Суша, зямля, а таксама дарога па сушы. Унізе, на бязмежным чорным фоне зямлі разляглася агромністая прасціна Выганаўскага возера. Самалёт крыху збочвае ад яго на сухапуцце. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)