пазрыва́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Аддзяліць ад галіны, сцябла ўсё, многае.

П. кветкі.

2. 3 сілай рвануўшы, садраць усё, многае.

Ураган пазрываў дахі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самацёкам, прысл.

1. Сілай свайго цяжару (пра рух вадкасці і сыпкіх рэчываў).

Вада ідзе с.

2. перан. Стыхійна, неарганізавана, без планавага кіраўніцтва.

Работа не пойдзе с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

замо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж.

Паводле забабонных уяўленняў: магічныя словы, якія валодаюць чароўнай або гаючай сілай.

З. ад хваробы.

|| прым. замо́ўны, -ая, -ае.

Замоўныя словы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

планкто́н, -у, м. (спец.).

Сукупнасць найдрабнейшых жывёльных і раслінных арганізмаў, якія жывуць у водных глыбінях і пераносяцца сілай цячэння.

|| прым. планкто́навы, -ая, -ае і планкто́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гра́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; незак., каго-што.

1. Забіраць сілай чужое дабро.

2. Разараць паборамі, падаткамі.

|| зак. агра́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; наз. аграбле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.

Ф. нафты.

Газавы ф.

Кроў б’е фантанам з раны.

2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.

Вогненны ф. у небе.

Радасць б’е фантанам (перан.).

3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.

Ф. у скверы.

|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.

Фантанная нафта.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уварва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -ві́ся; зак.

Увайсці куды-н. сілай, пераадольваючы перашкоды.

У. ў чужую хату.

У акно ўварваўся вецер.

|| незак. урыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., што і без дап. (разм.).

Рабіць што-н. з асобай сілай, энергіяй, імпэтам і пад.

Ш. па шашы на матацыкле.

Ш. на гармоніку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самаспла́ў, ‑лаву, м.

Сплаў лесу сілай цякучай вады без дапамогі буксіра.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ампэ́т ’імпэт, сіла’ (Бяльк., Касп.), ампэтым ’запужваннем, сілай’ < польск. impet < лац. impetus.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)