Verbum

хао́с, -у, м.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі: бязмерная прастора, стыхія, што існавала да ўзнікнення свету, зямлі і жыцця на ёй.

2. перан. Беспарадак, неразбярыха; блытаніна.

У пакоі х.

сімвалі́зм, -у, м.

Кірунак у літаратуры і мастацтве канца 19 — пачатку 20 ст., які адлюстроўваў рэчаіснасць як ідэальную сутнасць свету ва ўмоўных і абстрактных формах.

|| прым. сімвалі́чны, -ая, -ае.

свет, -у, М све́це, м.

1. Зямля з усім тым, што на ёй існуе; сусвет (у 2 знач.), а таксама людзі, якія насяляюць зямлю, і ўсё, што акружае чалавека.

Падарожжа вакол свету.

Няпраўдай с. пройдзеш, ды назад не вернешся (прыказка).

2. Тое, што і сусвет (у 1 знач.).

Пакарыцелі свету.

3. які. Чалавечае грамадства, аб’яднанае пэўным грамадскім ладам, культурнымі і сацыяльна-гістарычнымі адзнакамі.

Антычны с.

Адышоў у нябыт стары с. (перан.: змяніўся лад жыцця).

4. чаго або які. Асобная галіна жыцця, з’яў, прадметаў.

Жывёльны с.

С. гукаў.

Духоўны с. народа.

5. чаго або які. Якая-н. сфера, галіна дзейнасці людзей.

С. навукі.

6. Кола асоб, якія належаць да прывілеяваных класаў.

Вышэйшы с.

Арыстакратычны с.

7. Зямное жыццё ў процілегласць незямному.

◊

Выйсці ў свет — быць апублікаваным.

Гэ́ты свет — зямны свет, жыццё як супрацьпастаўленне замагільнаму свету.

Зжыць са свету — загубіць, знішчыць.

З усяго свету — здалёк.

Ісці на той свет — паміраць.

На чым свет стаіць — вельмі моцна лаяць, крычаць.

Ні за што на свеце — ні ў якім выпадку, ніколі.

Пусціць на свет — нарадзіць.

Свет аб’ехаць — пабыць у розных месцах.

Свет не бачыў — незвычайна.

Такі свет настаў — настала не тое жыццё.

Той свет — замагільны свет як супрацьпастаўленне зямному свету, жыццю.

У белы свет як у капейку (разм.) — без мэты, не ведаючы куды (ісці, ехаць і пад.).

Чуць свет — раніцай, на золку.

інтэрнацыяна́л, -а, м.

1. Назва буйных міжнародных аб’яднанняў, галоўным чынам палітычных арганізацый рабочага класа.

Першы І.

2. Міжнародны гімн рабочага класа і камуністычных партый свету.

З залы даносіліся гукі Інтэрнацыянала.

экспрэсіяні́зм, -у, м.

Плынь у мастацтве і літаратуры 1-й палавіны 20 ст., прадстаўнікі якой лічылі сваёй асноўнай задачай выражэнне ўнутранага свету мастака, яго суб’ектыўных творчых перажыванняў.

|| прым. экспрэсіяністы́чны, -ая, -ае.

по́люс, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзін з двух пунктаў перасячэння ўяўнай восі вярчэння Зямлі з зямной паверхняй, а таксама мясцовасць вакол гэтых пунктаў.

Паўночны п.

2. Адзін з двух супрацьлеглых канцоў электрычнага ланцуга або магніта (спец.).

Дадатны, адмоўны п.

3. перан. Што-н. зусім супрацьлеглае чаму-н. іншаму (кніжн.).

Гэтыя характары — два полюсы.

○

Полюсы свету (спец.) — пункты перасячэння нябеснай сферы т.зв. воссю свету, вакол якой адбываецца сутачнае вярчэнне гэтай сферы.

Паўночны і Паўднёвы полюсы свету.

Полюсы холаду (спец.) — вобласці найбольш нізкіх зімовых тэмператур на зямной паверхні.

Магнітныя полюсы Зямлі (спец.) — пункты на зямной паверхні, у якіх магнітная стрэлка з гарызантальнай воссю вярчэння прымае вертыкальнае становішча.

|| прым. по́люсны, -ая, -ае (да 2 знач.).

П. ток.

эмпірыякрытыцы́зм, -у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны кірунак у філасофіі і метадалогіі навукі канца 19 — пачатку 20 ст., які адмаўляе аб’ектыўнае існаванне матэрыяльнага свету і разглядае яго як з’яву свядомасці і спалучэнне адчуванняў індывіда.