тава́рыш, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Чалавек, блізкі каму-н. па агульнасці поглядаў, дзейнасці, умовах жыцця і пад.
Школьны т.
2. Пры савецкай уладзе: грамадзянін, чалавек у грамадстве, а таксама зварот да грамадзяніна (звычайна перад прозвішчам, званнем, назвай прафесіі).
Вітаць таварышаў з дружалюбных краін.
3. каго. У назвах службовых асоб: памочнік, намеснік (уст.).
Т. пракурора.
|| ж. тава́рышка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Разм.
1. Нечакана сустрэцца; сутыкнуцца. Саткнуліся мы з.. [Скрылевічам] на рагу Савецкай і Ленінскай. Крапіва.
2. Злучыцца, змацавацца адно з адным канцамі, краямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
белагвардзе́йшчына, ‑ы, ж., зб.
Белагвардзейцы, контррэвалюцыянеры. — Цяпер, таварышы, становішча такое, — пачаў.. [Рыгор], — што як ніколі яшчэ за ўвесь час грамадзянскай вайны Савецкай рэспубліцы пагражае небяспека з боку белагвардзейшчыны ўсякай і Антанты. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
процідзе́янне, ‑я, н.
Дзеянне, якое перашкаджае другому дзеянню, накіравана супраць яго. Процідзеянне варожай сіле. □ Беларускай савецкай літаратуры даводзілася пераадольваць розныя перашкоды, у тым ліку свядомае процідзеянне з боку выразнікаў антынародных настрояў. Перкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лекто́рый, ‑я, м.
1. Арганізацыя, якая займаецца наладжваннем публічных лекцый, а таксама памяшканне для чытання публічных лекцый.
2. Цыкл лекцый, аб’яднаных тэматычна або прызначаных для пэўнага кола слухачоў. Лекторый па сучаснай савецкай музыцы.
[Лац. lectorium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэлю́скінец, ‑нца, м.
Удзельнік савецкай палярнай экспедыцыі 1933–1934 гг. на параходзе «Чэлюскін». На сценах віселі партрэты былых вучняў школы: лётчыкі, адзін чэлюскінец, некалькі студэнтаў, многа знакамітых калгаснікаў і калгасніц з ордэнамі. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гасці́нны, ‑ая, ‑ае.
Які любіць прымаць і частаваць гасцей. Як родных братоў, як самых шчырых сяброў, сустракае гасцінны беларускі народ пасланцоў сонечнай Малдавіі, цудоўных песняроў нашай савецкай рэчаіснасці. «Звязда». // Прыветны, сардэчны. Гасцінны дом. Гасцінная сустрэча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўладко́ўвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Уладкавацца — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Цяпер першачарговай стала задача выкрыць ворагаў Савецкай улады, якія паўладкоўваліся на работу ў савецкія ўстановы і там вялі тайную падрыўную дзейнасць. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэўко́м, ‑а, м.
Гіст. Ваенна-рэвалюцыйны камітэт, створаны для падрыхтоўкі і правядзення ўзброенага паўстання ў Расіі ў кастрычніку 1917 года. // Рэвалюцыйны камітэт у час грамадзянскай вайны і замежнай ваеннай інтэрвенцыі як мясцовы надзвычайны орган Савецкай улады. Рэўкомы Беларусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырваназо́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае чырвоную зорку як знак прыналежнасці Савецкай Арміі, Савецкаму Саюзу (звычайна пра самалёт). Нарэшце мы пачулі доўгачаканы грукат гармат, нарэшце мы часцей пачалі бачыць чырваназорныя самалёты, якія імкліва праляталі над лесам на захад. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)