жо́ўты прям., перен. жёлтый;
~тая фа́рба — жёлтая кра́ска;
~тая прэ́са — жёлтая пре́сса;
○ ~тая вада́ — мед. жёлтая вода́;
~тая ліхама́нка — жёлтая лихора́дка;
~тая ра́са — жёлтая ра́са;
ж. біле́т — жёлтый биле́т;
ж. дом — жёлтый дом;
~тая пля́ма — анат. жёлтое пятно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Ра́савы, ра́сову ’светла-шэрай з жаўцізной масці (аб кані)’ (ТС). Няясна; магчыма ідэнтычна расо́вы ’пародзісты’ (гл. ра́са 2).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́ся (ря́ся) ’неахайны чалавек’ (Шымк. Собр.), ’апранутая ў рыззё жанчына’ (Рам. 8), ра́ся ’неахайная жанчына’ (маладз., Жд. 2); сюды ж, магчыма, і ра́ся, ро́ся ’персанаж у гульні, падобнай да гульні ў квача’ (ТС). Хутчэй за ўсё, звязана з ра́сы ’махры, рыззё’ (лельч., Нар. лекс.), pácce (ря́ссе) ’лахманы’, гл. ра́са 1, аднак для апошніх слоў не выключана сувязь з раса́ 2, 3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раскі ’завязкі ў фартуху’ (малар., Помнікі гіст. і культуры Беларусі, 1971, 3, 42). Да раса́ 2 (< прасл. ręsa ’акравак, кутасік, фрэнзлік’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жо́ўты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае афарбоўку аднаго з сямі асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж аранжавым і зялёным; колеру яечнага жаўтка, золата. Жоўтае лісце. □ Бягуць ручаі па разорах размытых, Выгладжваюць жоўты пясок. Колас. Жоўтыя мурашкі ўспаўзаюць на рукі. Чорны.
2. перан. Згодніцкі, рэфармісцкі; прадажны, здрадніцкі. Жоўтая буржуазная прэса. Жоўтыя прафсаюзы.
3. Як састаўная частка некаторых батанічных, медыцынскіх, мінералагічных назваў. Жоўтая лілія. Жоўтая крывяная соль.
•••
Жоўтая вада гл. вада.
Жоўтая ліхаманка гл. ліхаманка.
Жоўтая раса гл. раса.
Жоўты білет гл. білет.
Жоўты дом гл. дом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпу́дрыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
Злёгку напудрыць. Прыпудрыць нос. // Злёгку засыпаць; прыцерушыць. А там [у лузе] трава — касцу па плечы, А там раса — буйней гароху, А там, як цёплы прысак з печы, Прыпудрыў лёгкі пыл дарогу. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліса́, ‑ы, ж.
1. Самка ліса.
2. Тое, што і ліс (у 1, 3 знач.). На прылужжы, дзе раса, След пакінула ліса. Калачынскі. Заходзіць .. пані Ядзя — маленькая, шчупленькая, але з лісой на шыі і ў шыкоўным такім капялюшыку. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тапары́шча, ‑а, н.
Ручка тапара. Разораю, што вяла да Піліпавай хаты, [Базыль] дайшоў да дрывотні, падняў сякеру, — за ноч яе ўкрыла раса, тапарышча і абух нібы спацелы. Сачанка. Знайшоўшы пад страхой зямлянкі сякеру з крываватым тапарышчам, хлопец падаўся ў глыбіню лесу. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расакі́ля ’гусялапка востравугольная, Alchemilla acutangula’ (ігн., Сл. ПЗБ). Літуанізм; паводле аўтараў слоўніка з літ. rasakilà ’тс’, што з rasá ’раса’ і kìlti ’узнімацца, уздымацца, расці, павялічвацца’. Параўн. расі́чка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мя́тлік, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у. Тое, што і метлюжок. Раса была і на доўгім кавылі, на пушыстым мятліку, на пунсовых чашачках макаў. Даніленка.
2. ‑а. Абл. Матылёк. На сіні званочак за дарогай сеў мятлік — карычневы, з белымі кропкамі на крыльцах. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)