мат¹, -а, М ма́це, мн. -ы, -аў, м.

Пройгрыш у шахматнай гульні.

Спёрты м.

|| прым. ма́тавы, -ая, -ае.

Матавая пазіцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́шачніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

1. Дошка з клеткамі для гульні ў шашкі, шахматы.

2. Скрынка для шашак, шахмат.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перапасава́ць

‘падчас гульні перадаць каму-небудзь што-небудзь (мяч, шайбу і пад.) і без прамога дапаўнення (на каго-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. перапасу́ю перапасу́ем
2-я ас. перапасу́еш перапасу́еце
3-я ас. перапасу́е перапасу́юць
Прошлы час
м. перапасава́ў перапасава́лі
ж. перапасава́ла
н. перапасава́ла
Загадны лад
2-я ас. перапасу́й перапасу́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час перапасава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перапасо́ўваць

‘падчас гульні перадаваць каму-небудзь што-небудзь (мяч, шайбу і пад.) і без прамога дапаўнення (на каго-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перапасо́ўваю перапасо́ўваем
2-я ас. перапасо́ўваеш перапасо́ўваеце
3-я ас. перапасо́ўвае перапасо́ўваюць
Прошлы час
м. перапасо́ўваў перапасо́ўвалі
ж. перапасо́ўвала
н. перапасо́ўвала
Загадны лад
2-я ас. перапасо́ўвай перапасо́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перапасо́ўваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кон, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, дзе ставяцца фігуры, якія трэба выбіваць (пры гульні ў гарадкі, пікара і пад.), або месца, куды кладзецца стаўка ў азартных гульнях.

Начарціць к.

Паставіць грошы на к.

2. Адна партыя якой-н. гульні.

Згуляць адзін к.

◊

Ставіць на кон — рызыкаваць сваім жыццём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́кер, ‑а, м.

Від гульні ў карты.

[Англ. poker.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рамс, ‑у, м.

Від азартнай картачнай гульні.

[Ад англ. rams — бараны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Карыстацца жульніцкімі прыёмамі; махляваць, ашукваць.

Ж. у гульні.

|| зак. зжу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. жу́льнічанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

за́баўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -бавак, ж.

1. Тое, што і забава.

2. Рэч, якая служыць для гульні дзецям; цацка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́заць², ма́жу, ма́жаш, ма́жа; маж; незак. (разм.).

Рабіць промахі (пры стральбе, у гульні).

М. з ружжа.

|| зак. прама́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)