сяло́, -а́, мн. сёлы і (з ліч. 2, 3, 4) сялы́, сёл, н.
1. Вялікая вёска, гаспадарчы і адміністрацыйны цэнтр сельскага раёна для навакольных паселішчаў, а таксама любы населены пункт негарадскога тыпу.
Працаўнікі сёл.
2. зб. Сельская мясцовасць, яе жыхары.
Культурная работа на сяле.
|| прым. се́льскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звечарэ́ць, ‑эе; безас. зак.
Пра надыход вечара, цемнаты. Ужо даўно звечарэла, і ў хатах усюды свяціліся агні. Колас. Звечарэла, сцямнела неба. Сцішылася вёска, нарыхтавалася спачыць. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вярста́, -ы́, ДМ -сце́, мн. вёрсты і (з ліч. 2, 3, 4) вярсты́, вёрст і -аў, ж.
1. Мера даўжыні, роўная 1,06 км.
Прайшоў з вярсту.
Вёска за дзесяць вёрст.
За вярсту ўбачыць што-н. (здалёк).
2. Дарожны слуп, які адзначае гэту меру (уст.).
|| прым. верставы́, -а́я, -о́е.
В. слуп.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загубі́цца сов., прям., перен. затеря́ться;
з. ў нато́ўпе — затеря́ться в толпе́;
вёска ~бі́лася ў ле́се — дере́вня затеря́лась в лесу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забро́снелы, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты, зацягнуты бросняй, цвіллю. А вёска жыла сваім ціхім аднастайным жыццём, паволі боўтаючыся ў сваіх старых непарушных берагах, як уюны ў бруднай заброснелай сажалцы. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́сіць, крашу, красіш, красіць; незак.
Разм. Рабіць прыгожым, упрыгожваць. Памятае наша вёска Сымона Мігая вясёлым, гуллівым хлапцам, які красіў усю моладзь. Шынклер. Хвароба нікога не красіць. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўвы́спа, ‑ы, ж.
Невялікі паўвостраў, часцей пясчаны. Дзедава вёска, Падвалока, стаіць на паўднёвым схіле нешырокай паўвыспы, якая, урэзваючыся ў возера доўгай касою, падзяляе яго на дзве затокі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. гл. агонь.
2. -а. Святло ад чаго-н. у выглядзе кропкі, плямкі святла.
А. папяросы.
Вёска заснула: ні аднаго агеньчыка.
3. -у, перан. Захапленне, запал (разм.).
Танцор з агеньчыкам.
4. перан. Бляск вачэй (адлюстраванне ўнутранага стану каго-н.).
У яе вачах — смяшлівыя агеньчыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міжле́ссе, ‑я, н.
Месца сярод лесу, паміж лясамі. Невялічкая вёска ўзнікла тут, па словах старых, гадоў з сотню таму назад, калі старыцкі пан перасяліў некалькі сялян .. у глухое міжлессе. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нядба́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць нядбалага; нядбалыя, неруплівыя адносіны да каго‑, чаго‑н. Невялічкая вёска ў адну вуліцу выглядала непрыветна і непрытульна. На ўсім ляжала пячаць нядбаласці і нейкай недаробленасці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)