кары́сны, ‑ая, ‑ае; ‑а.

1. Які прыносіць карысць. Карысная справа. Карысная заўвага. □ — Я думаю, скончыўшы рабфак, падавацца ва універсітэт. Трэба добра павучыцца, каб быць карысным у жыцці. Колас.

2. Спец. Які складае частку цэлага, выкарыстоўваецца непасрэдна па прызначэнню. Карысная плошча.

•••

Карысныя выкапні гл. выкапень.

Каэфіцыент карыснага дзеяння гл. каэфіцыент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

завыва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. завываць — завыць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Завыванне ветру. □ Над шашою з завываннем праляцеў самалёт, пачуліся выбухі, енкі і стогны, плач дзяцей. Гурскі. Завіруха бушавала ўсю ноч і ўвесь дзень. Здавалася, не будзе канца яе лютай сіле, яе злоснаму завыванню. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упако́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. упакоўваць — упакаваць; вынік такога дзеяння. Упакоўка рэчаў у чамаданы. Упакоўка гатовых вырабаў.

2. Р мн. ‑ковак. Матэрыял, у які што‑н. упакавана; тара. Упакоўка з цэлафану. Кардонная ўпакоўка. □ На ўпакоўцы — белай шурпатай паперы — красавалася слова «Казбек». М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чо́канне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. чокаць ​1 і чокацца, а таксама гукі гэтага дзеяння. Міхась прачнуўся ад шалёнага чокання скарастрэльных гармат і глухога гулу зенітак. Асіпенка.

чо́канне 2, ‑я, н.

Спец. Асаблівасць вымаўлення, якому ўласціва неадрозненне гукаў «ц» і «ч» і супадзенне іх у гуку «ч».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шапта́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. шаптаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Яраш:] — Хвіліначку, сябры. Сумнавата робіцца за нашым сталом. Сепаратныя размовы, шаптанне... Давайце паспрабуем пагаварыць калектыўна. Шамякін. Я люблю ўсходы нашых палеткаў І спавітыя ў зелень лугі, І шум бору пануры, глухі, І шаптанне крынічнае ўлетку. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасце́нне, ‑я, н.

Абл. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шасцець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Свісту не чуваць, а толькі ціхае, амаль нячутнае шасценне ў перапынку паміж выбухамі. Навуменка. Пераможнаю радасцю гучаць жалезныя колы вагонаў, і гэтае гучанне падхоплівае зарэччы, чарот, ператвараючы яго ў цэлую мяцеліцу адрывістага смеху-шасцення. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шо́рханне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. шорхаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. У празрыстай цішыні быў выразна чуваць кожны гук, і сярод іх — соннае крумканне жаб у сажалках, фырканне каня і шорханне колаў па вільготным скошаным лузе. Сіўцоў. Мокры жвір з мяккім шорханнем умінаўся пад ботамі. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчабята́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. шчабятаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. З вясёлым шчабятаннем залятала сюды пара ластавачак, аблюбаваўшых сабе месца для гняздзечка, і парушала гэтую маўклівасць сялянскага зацішку. Колас. Нідзе не чуваць было ні музыкі, ні спеваў, ні вясёлага шчабятання дзяцей, ні юнацкага смеху. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

валі́ць², 1 і 2 ас. не ўжыв., ва́ліць; незак.

1. Ісці, рухацца натоўпам або па́даць, паднімацца ў вялікай колькасці (разм.).

Натоўп валіць.

Пара валіць.

2. заг. валі(це). Ужыв. як пабуджэнне да дзеяння (разм.).

Ну, валі ў магазін!

3. што. Качаючы, збіваць з воўны.

В. валёнкі.

|| зак. павалі́ць, -валю́, -ва́ліш, -ва́ліць (да 1 і 3 знач.) і звалі́ць, -валю́, -ва́ліш, -ва́ліць; -ва́лены (да 3 знач.).

Паваліў снег.

Паваліць (зваліць) усю воўну.

|| наз. вале́нне, -я, н. (да 3 знач.).

В. сукна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адно́сіны, -сін.

1. гл. аднесціся, адносіцца.

2. Сувязі паміж людзьмі, пэўнымі групамі або краінамі, якія ўзнікаюць у працэсе іх дзейнасці; погляд на што-н., характар паводзін, абыходжання каго-н. з кім-, чым-н.

А. паміж бацькамі і дзецьмі.

Дыпламатычныя а.

3. Дачыненне да каго-, чаго-н.; узаемная сувязь, залежнасць з’яў або іх кампанентаў.

Мець а. да гандлю.

А. прычыны да выніку.

Ва ўсіх адносінах — з любога пункту гледжання.

У адносінах да каго-чагоужыв. ў якасці прыназоўніка са знач. напрамку дзеяння.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)