паткну́ць, ‑ткну, ‑ткнеш, ‑ткне; ‑ткнём, ‑ткняце; зак., каго-што.
Разм. Сунуць, даць што‑н. каму‑н. [Бацька:] — Можа грошай трэба будзе паткнуць доктару.., дык што ж ты зробіш. Чорны.
•••
Нос паткнуць — сунуцца, паказацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўвярэ́джвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Уверадзіцца — пра ўсіх, многіх. [Юзік:] — Я люблю нядзелю. Хаця рабіць нічога не трэба. [Юрка:] — І я таксама. [Жанчына:] — Ах, як вы перадалі лішне з работаю. Паўвярэджваліся небаракі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераднява́ць, ‑днюю, ‑днюеш, ‑днюе; зак.
Разм. Перачакаць, прабыць дзе‑н. дзень. [Саша:] — Нам перадняваць трэба. Знойдзецца надзейны прытулак? Новікаў. На пятыя суткі пераднявалі мы ў лесе і завідна ўвайшлі ў незнаёмую вёску. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перакаці́ць, ‑качу, ‑коціш, ‑коціць; зак., каго-што.
1. Коцячы, перамясціць. Перакаціць бервяно. Перакаціць кулямёт на новую пазіцыю. □ [Валя:] — Ідзі памажы Тлашы бочку з вадою перакаціць — далёка стаіць. Лобан.
2. Закаціць далей, чым трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перако́с 1, ‑у, м.
Стан паводле знач. дзеясл. перакошвацца 1 — перакасіцца. Трэба было паставіць.. [прывод малатарні] так, каб не было перакосу. Чарнышэвіч.
перако́с 2, ‑у, м.
Дзеянне паводле дзеясл. перакасіць 2 (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сканфу́зіцца, ‑фужуся, ‑фузішся, ‑фузіцца; зак.
Адчуць няёмкасць, засаромецца, збянтэжыцца. [Міколка:] — А, здаецца ж, не малы ты ўжо, дзед, і трэба ж так... — То ж гэта не сляза, унуча, гэта радасць... — сканфузіўся дзед. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвердало́бы, ‑ая, ‑ае.
Разм. іран. Вельмі ўпарты; тугі на розум. [Каваль:] «Цвердалобы ўласнік. Пра хату сваю толькі і думае». Савіцкі. [Вера:] — Трэба было пагутарыць больш далікатна, пэўна паслухаў бы. Не цвердалобы ж ён. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак.
1. з кім і без дап. Весела і забаўна гаварыць, рабіць што-н. для пацехі.
Ж. з дзецьмі.
2. з каго-чаго і без дап. Насміхацца.
Не трэба ж., бо чалавек можа пакрыўдзіцца.
3. Весела вастрасловіць.
Тонка ж.
4. Адносіцца да чаго-н. несур’ёзна, недаацэньваць каго-, што-н.
Са здароўем нельга ж.
◊
Жартаваць з агнём — рабіць тое, пасля чаго можа быць непрыемны вынік.
|| зак. пажартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й (да 1—3 знач.).
|| наз. жартава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спаць, сплю, спіш, спіць; спім, спіце́, спяць; спаў, спа́ла; спі; незак.
1. Знаходзіцца ў стане сну.
Пара класціся с.
2. перан. Заціхнуць, быць бязлюдным; быць у стане спакою, нерухомасці.
Горад спіць.
Цёмнае возера спіць.
Вецер спіць.
3. перан. Быць пасіўным; бяздзейнічаць.
Трэба было не спаць, а рашуча дзейнічаць.
4. з кім. Знаходзіцца ў палавой сувязі з кім-н. (разм.).
С. з чужой жонкай — грэх.
◊
Спаць вечным сном — пра памёршага.
Спаць мёртвым сном — моцна спаць.
|| наз. спаннё, -я́, н. (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невядо́мы, -ая, -ае.
1. Такі, якога не ведаюць, аб якім няма звестак; незнаёмы.
Н. востраў.
2. Які не карыстаецца вялікай папулярнасцю; малавядомы.
Н. аўтар.
3. Нязведаны, не перажыты раней.
Невядомае пачуццё.
4. у знач. наз. невядо́мы, -ага, м.; невядо́мая, -ай, ж. Незнаёмы, незнаёмая.
Прыходзіў н.
5. у знач. наз. невядо́мае, -ага, н. Аб чым-н. нязведаным.
Крок у невядомае.
6. у знач. наз. невядо́мае, -ага, н. У матэматыцы: велічыня, якую трэба знайсці.
Ураўненне з двума невядомымі.
|| наз. невядо́масць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)