нізавы́, -а́я, -о́е.
1. Які дзейнічае каля самай паверхні зямлі, вады і пад.
Н. вецер.
2. Які знаходзіцца ў нізкім месцы.
Нізавая дарога.
3. Які ўтварае ніжні ярус расліннага покрыва (спец.).
Нізавыя травы.
4. Які размяшчаецца ў нізоўях ракі.
Нізавыя гарады.
5. Які звязаны непасрэдна з масамі, з народам; які абслугоўвае масы, народ.
Нізавыя арганізацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пані́зіць, -ніжу, -нізіш, -нізіць; -ніжаны; зак., каго-што.
Зрабіць больш нізкім (у 2, 3 і 7 знач.).
П. цэны.
П. узровень вады.
П. каго-н. па пасадзе.
П. напружанне ў электрасетцы.
П. гук.
◊
Панізіць голас — пачаць гаварыць цішэй, ціха.
|| незак. паніжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. паніжэ́нне, -я, н.; прым. паніжа́льны, -ая, -ае (спец.).
Паніжальная падстанцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даба́віць, -ба́ўлю, -ба́віш, -ба́віць; -ба́ўлены; зак., каго-што і чаго.
1. Даць, наліць, насыпаць і пад. дадаткова, звыш таго, што маецца, што прызначана, або папоўніць тое, чаго не стае.
Д. вады.
Д. солі ў халаднік.
2. Сказаць або напісаць у дадатак.
Д. некалькі слоў да пісьма.
Усё зразумела, д. нечага.
|| наз. дабаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскі́снуць, -ну, -неш, -не; раскіс, -сла; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пад дзеяннем вільгаці, вады ператварыцца ў вязкае месіва, размокнуць, разбухнуць.
Зямля раскісла.
Боты раскіслі.
2. перан. Расслабіцца, разамлець (ад гарачыні, выпіўкі і пад.).
Р. на сонцы.
Выпіў шклянку і раскіс.
3. перан. Паддацца залішняй чуллівасці.
|| незак. раскіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́н, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Згушчэнне дробных кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных слаях атмасферы, якое робіць паветра непразрыстым.
Над лугам слаўся густы т.
2. Непразрыстая заслона дыму, пылу і пад.
Махорачны т.
3. перан. Тое, што перашкаджае правільна ўспрымаць і разумець навакольны свет.
Т. у галаве.
|| прым. тума́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дакапа́цца сов.
1. доры́ться, докопа́ться;
д. да вады́ — доры́ться (докопа́ться) до воды́;
2. перен., разг. (разузнать) докопа́ться;
д. да прычы́ны — докопа́ться до причи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прымяша́ць сов., прям., перен. примеша́ть;
п. вады́ ў віно́ — примеша́ть воды́ в вино́;
мяне́ да гэ́тай спра́вы ~ша́лі — меня́ к э́тому де́лу примеша́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сарапо́ня ’вадкае незакіслае малако’ (полац., Нар. сл.), ’сыракваша’ (паст., в.-дзв., Сл. ПЗБ), сарапе́ня ’сыракваша’, ’ежа з круп і вады’ (Касп.), ’сыракваша’ (горац., Нар. словатв.), сарапу́та ’тс’ (Мат. Гом.). Гл. сырапеня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бруя́, ‑і, ж.
Вузкі бруісты паток вады; цурок. Неўгамонныя тры крыніцы б’юць, З першай — саснякі баравыя п’юць, А ў другой, крутой, веснавой бруі, Галасы свае мыюць салаўі. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грэ́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Прыстасаванне для штучнага абагравання каго‑, чаго‑н. уздзеяннем гарачай вады, электрычнасці і пад. Рызінавая грэлка. Прыкласці грэлку да ног.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)