зга / не ви́дно ни зги разг. нічо́га не віда́ць; цёмна, хоць во́ка вы́калі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лі́чбы ’толькі б, хоць бы’ (маст., Сл. ПЗБ). З рус. лишь бы ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уе́жна: хоць не ўе́жна, дык уле́жна погов. хоть не сы́тно, да споко́йно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уле́жна: хоць не ўе́жна, дык у. погов. хоть не сы́тно, да споко́йно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кол, кала́, мн. калы́, кало́ў, м.
Завостраная на канцы палка, шост.
Часаць кляновы к.
◊
Хоць кол на галаве чашы каму — пра ўпартага, няўступчывага чалавека, які не паддаецца ўгаворам.
|| памянш. кало́к, калка́, мн. калкі́, калко́ў, м., кало́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. і ко́лік, -а, мн. -і, -аў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́калаць, -лю, -леш, -ле; -лі; -латы і -ланы; зак., што.
1. Праткнуць чым-н. вострым.
В. вока.
2. Зрабіць узор, малюнак і пад., праколваючы чым-н. вострым.
В. татуіроўку.
3. Высечы з сярэдзіны чаго-н. вострым.
В. кусок лёду.
◊
Хоць вока выкалі — вельмі цёмна.
|| незак. выко́лваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адба́віць, -ба́ўлю, -ба́віш, -ба́віць; -ба́ўлены; зак., што і чаго.
Аддзяліць, адліць, адсыпаць, адняць і пад. частку чаго-н., памяншаючы колькасць.
А. малака са збана.
|| незак. адбаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
◊
Хоць адбаўляй (каго-, чаго-н.) — надта многа (разм.).
|| наз. адбаўле́нне, -я, н. і адба́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нішто́².
1. прысл. (часта ў спалучэнні са словам «сабе»). Нядрэнна, ніштавата, даволі добра.
Жывуць н. сабе.
2. безас., у знач. вык. Хоць бы што, не шкодзіць.
Працуе без адпачынку — і н.
3. у знач. вык. (часта ў спалучэнні са словам «сабе»). Неблагі, нядрэнны.
Ураджай н.
Дзяўчына н. сабе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
часа́ць², чашу́, чэ́шаш, чэ́ша; чэ́шам, чэ́шаце, чэ́шуць; чашы́; часа́ны; незак., што.
Сякерай апрацоўваць дрэва.
Ч. бярвенне.
Ч. розныя фігуркі з дрэва.
◊
Хоць кол на галаве чашы каму (разм., неадабр.) — пра ўпартага чалавека, які не паддаецца ўгаворам.
Часаць языком (разм., неадабр.) — гаварыць абы-што, пляткарыць.
|| наз. часа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
круць межд. в знач. сказ., разг. верть;
ён тут к. у другі́ бок — он тут верть в другу́ю сто́рону;
◊ хоць к.-верць, хоць верць-к. — как ни крути́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)