інфантылі́зм, ‑у, м.

1. Адсталасць у развіцці арганізма, якая праяўляецца ў захаванні ў дарослым стане фізічнай будовы і псіхічных рыс, уласцівых дзіцячаму ўзросту.

2. перан. Бестурботнасць, легкадумнасць, якія спалучаюцца з крайнім эгаізмам.

[Ад лац. infantilis — дзіцячы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калары́т, ‑у, М ‑рыце, м.

1. Спалучэнне фарбаў, колераў, якое стварае пэўнае адзінства ў карціне, каляровай гравюры, мазаіцы і пад. Светлы каларыт.

2. перан. Сукупнасць характэрных рыс, своеасаблівасць чаго‑н. Каларыт часу. Нацыянальны каларыт.

[Іт. colorito ад лац. color — колер.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калары́т, -у, М -ры́це, м.

1. Суадносіны фарбаў у карціне па тоне, насычанасці колеру.

Цёплы к.

Яркі к.

2. перан. Сукупнасць характэрных рыс, своеасаблівасць чаго-н.

К. эпохі ў гістарычным рамане.

Мясцовы к.

|| прым. каларысты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і калары́тны, -ая, -ае.

Каларыстычныя спалучэнні.

Каларытны пейзаж.

Каларытныя вобразы рамана.

Каларытная мова.

|| наз. калары́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

урбаніза́цыя, ‑і, ж.

Гістарычны працэс, звязаны з канцэнтрацыяй насельніцтва, эканамічнага і культурнага жыцця ў буйных гарадах. Адзін з асноўных працэсаў, які адбываецца сёння на нашых вачах, — урбанізацыя краіны. Лойка. // Пашырэнне рыс, асаблівасцей, уласцівых гораду, на вясковае жыццё.

[Ад лац. urbus — горад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

про́філь, -ю, мн. -і, -яў, м.

1. Від збоку (твару, прадмета).

Прыгожы п. твару.

Сфатаграфавацца ў п.

2. Сячэнне, разрэз чаго-н. (спец.).

П. дарогі.

П. сталі.

3. Сукупнасць спецыфічных рыс, якія характарызуюць якую-н. сферу дзейнасці, а таксама характар вытворчага ці навучальнага ўхілу (кніжн.).

Спецыяльнасць шырокага профілю.

Раён збожжавага профілю.

П. прадпрыемства.

|| прым. про́фільны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Профільная пракатка металу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́гадаваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.

Даглядаючы, вырасціць. Выгадаваць сад. □ На руках у цёткі асталося шасцёра дзяцей, і яна ганарылася, што выгадавала іх, «вывела ў людзі». Шамякін. На пясках былых мы рыс пасеем, Выгадуем чайныя кусты. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парты́йнасць, ‑і, ж.

1. Прыналежнасць да партыі (у 1 знач.).

2. Наяўнасць рыс, якія адпавядаюць прынцыпам і задачам пэўнай партыі, пэўнага класа. Іменна сіла сцвярджэння — галоўнае ў творчасці Максіма Танка, у гэтым праяўляецца партыйнасць і пароднасць яго паэзіі. Кучар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зла́кі, ‑аў; адз. злак, ‑а, м.

Сямейства аднадольных, пераважна травяністых, раслін са сцяблом у форме саломіны і з дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецці (колас, мяцёлку або кісць). Хлебныя злакі — пшаніца, кукуруза, ячмень, жыта, авёс, рыс і інш. Кармавыя злакі — цімафееўка, жытняк і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́цыя, ‑і, ж.

1. Гістарычная супольнасць людзей, якая склалася ў ходзе фарміравання агульнасці іх тэрыторыі, эканамічных сувязей, мовы, культуры, псіхічных рыс. Права нацый на самавызначэнне. □ Нацыі непазбежны прадукт і непазбежная форма буржуазнай эпохі грамадскага развіцця. Ленін.

2. Дзяржава, краіна. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый.

[Ад лац. natio — племя, народ.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыяле́кт, ‑у, М ‑кце, м.

Мясцовая разнавіднасць мовы; гаворка (у 4 знач.). [Вялічка] быў недзе з-пад Семежава і тамашнія дыялектам.. гаварыў і тут. Чорны. // Група мясцовых гаворак, якія аб’ядноўваюцца агульнасцю фанетычных, граматычных і лексічных рыс. Паўночна-ўсходнія і паўднёва-заходнія дыялекты беларускай мовы. Атычны дыялект.

[Грэч. diálektos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)