шчы́ліна, -ы, мн. -ы, -лін, ж.

1. Вузкая прадаўгаватая адтуліна.

Шчыліны ў асфальце.

Глядзельная ш.

2. Сховішча ад асколкаў снарада, бомб у выглядзе траншэі.

Схавацца ў шчыліну.

○

Галасавая шчы́ліна — праход паміж галасавымі звязкамі.

|| памянш. шчы́лінка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. шчы́лінны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эстака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ка́д, ж.

1. Збудаванне ў выглядзе моста для падняцця шляхоў зносін над паверхняй зямлі, над вадой, якое дазваляе праезд або праход пад ім, а таксама збудаванне ўвогуле для падняцця дарогі на некаторую вышыню.

2. Падводная загарода з паляў (спец.).

|| прым. эстака́дны, -ая, -ае.

Э. праезд.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пярэ́смык, ‑а, м.

Абл. Вузкая паласа чаго‑н. або праход паміж двума масівамі лесу, балота. А тут, як дзе на воўчай гаці, Як на пярэсмыках якіх, Цябе трывожыць кожны міг. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Тонкая плёнка, якая з’яўляецца перагародкай ці абалонкай у жывым арганізме. Плавальная перапонка.

•••

Барабанная перапонка — перапонка, якая аддзяляе знешні слыхавы праход ад сярэдняга вуха.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Про́чка ’праход у агароджы’ (паст., Сл. ПЗБ). Дэрыват з суфіксам ‑к‑ ад *прачкнуць (гл. чыкаць 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́га ’праход у агароджы’, ’жэрдка, якой закрывалі што-небудзь’ (смарг., Сл. ПЗБ), ’палонка, прабітая ў лёдзе для лову рыбы’ (міёр., Жыв. НС). Аўтары слоўніка (Сл. ПЗБ, 4, 109) выводзяць з польск. proga ’перакладзіна’. Грынавяцкене (там жа) параўноўвае з літ. próga ’праход у агароджы’. Гл. прага 2; пра варыянтнасць прага/прога гл. Крывіч, 8, 107.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

габары́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Гранічныя знешнія абрысы прадметаў (збудаванняў, машын, станкоў і пад.); аб’ём, велічыня чаго‑н. Габарыт кантэйнера. Габарыты вагонаў. // Адлегласць ад рэйкавага шляху да лініі будынкаў, якая забяспечвае свабодны праход поезда.

[Фр. gabarit.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кла́пан, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Дэталь у кампрэсарах, рухавіках унутранага згарання і інш., якая закрывае праход пары, газу або вадкасці.

Засцерагальны к.

2. Частка полага органа ў выглядзе складкі ў сэрцы, якая не дае рухацца крыві ў адваротным напрамку.

Сардэчны к.

3. Нашыўка з куска матэрыі, якая прыкрывае кішэню або шво на адзенні.

|| прым. кла́панны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напрала́зіць, ‑лажу, ‑лазіш, ‑лазіць; зак.

1. Пралезці ў вялікай колькасці куды‑н. праз праход, адтуліну і пад. Напралазіла многа дзяцей у сад.

2. перан. Пралезці, трапіць куды‑н. у вялікай колькасці, скарыстаўшы хітрасць, спрыт. Напралазіць у арганізацыю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Румя́нка ’роўная, без пад’ёмаў і спускаў дарога’ (беласт., Ніва, 1980, 9 сакав.). Параўн. польск. дыял. rum ’праход, вольны шлях’. Гл. рум 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)