напа́львацца несов.
1. (о печи и т.п.) ната́пливаться;
2. нака́ливаться, накаля́ться;
3. разг. нажа́риваться;
1-3 см. напалі́цца;
4. страд. ната́пливаться; нака́ливаться, накаля́ться; прока́ливаться; нажига́ться; см. напа́льваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Апе́ка (БРС, Яруш.). Рус. опека, укр. опіка, польск. opieka, чэш. opěka, устар. pěče, славац. opeka (< рус., SSJ), балг. опека, ст.-бел. опека (XVI ст., Гіст. лекс., 94), ст.-рус. опекание (1389) ’апека’. Ст.-польск. opiek ’тс’ з XVI ст. У старарускай мове шырока ўжываўся дзеяслоў печи ся ’клапаціцца’, таму ўтварэнне опека як бессуфіксальнага аддзеяслоўнага назоўніка ад опекати ся было цалкам магчымым і няма неабходнасці абавязкова лічыць бел. апека запазычаным з польскай, як Гіст. лекс., 94, не зважаючы на адсутнасць у беларускай мове адпаведнага значэння дзеяслова; гэта можа быць і захаваннем старарускага слова. Супраць — адсутнасць фіксацыі формы опека ў старарускай, але і ў польскай opiek, а не opieka. Апяку́н (Гіст. мовы, 2, 24) па націску, магчыма, з рускай, а не з польскай, калі гэта таксама не старарускае слова ад дзеяслова апякаць з суф. ‑ун. Апяка́ны (Жд.) ’дагледжаны’ з польск. opiekany ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́дле предлог с род. каля́, ля (каго, чаго); (рядом) по́руч, по́плеч (з кім);
по́дле печи́ каля́ (ля) пе́чы;
сади́сь по́дле меня́ садзі́ся каля́ (ля) мяне́ (по́руч са мной).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрыма́ць сов., в разн. знач. передержа́ть;
п. хлеб у пе́чы — передержа́ть хлеб в печи́;
п. зды́мкі ў праяві́целі — передержа́ть сни́мки в прояви́теле;
мно́га кніг ~ма́ў у сваі́х рука́х — мно́го книг передержа́л в свои́х рука́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шесто́к м.
1. (печи) пры́пек, -ка м.;
2. (для птиц) се́дала, -ла ср.;
◊
всяк сверчо́к знай свой шесто́к посл. ве́дай, като́к, свой куто́к; не тыч но́са не ў сваё про́са; калі́ худ, не лезь на кут.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
печьII сущ. печ, род. пе́чы ж.;
ру́сская печь ру́ская печ;
изразцо́вая печь ка́фельная печ;
голла́ндская печь гру́бка;
до́менная печь до́менная печ;
плави́льная печь плаві́льная печ;
электри́ческая печь электры́чная печ;
нагрева́тельная печь награва́льная печ;
◊
лежа́ть на печи́ ляжа́ць на пе́чы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выдзяля́ць несов.
1. (из общей массы с какой-л. целью; отмечать каким-л. образом) выделя́ть;
2. (отдавать в пользование) выделя́ть, отделя́ть;
3. физиол. выделя́ть, источа́ть;
1-3 см. вы́дзеліць 1-3;
4. (издавать, испускать, распространять) источа́ть;
пе́чы ~ля́лі — гарачыню́ пе́чи источа́ли жар
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́ба ж., в разн. знач. про́ба;
узя́ць на ~бу — взять на про́бу;
п. мета́лу з плаві́льнай пе́чы — про́ба мета́лла из плави́льной пе́чи;
зо́лата ні́зкай ~бы — зо́лото ни́зкой про́бы;
◊ п. пяра́ — про́ба пера́;
высо́кай (вышэ́йшай) ~бы — высо́кой (вы́сшей) про́бы;
ні́зкай ~бы — ни́зкой про́бы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тя́га в разн. знач. ця́га, -гі ж.;
механи́ческая тя́га механі́чная ця́га;
электри́ческая тя́га электры́чная ця́га;
парова́я тя́га парава́я ця́га;
ко́нная тя́га ко́нная ця́га;
в печи́ си́льная тя́га у пе́чы мо́цная ця́га;
слу́жба тя́ги ж.-д. слу́жба ця́гі;
тя́га к нау́ке перен. ця́га да наву́кі;
◊
дать тя́гу даць ця́гу (дра́ла).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́бухнуць сов.
1. взорва́ться;
2. (устремиться наружу) вы́рваться;
по́лымя з ды́мам ~нула з пе́чы — пла́мя с ды́мом вы́рвалось из пе́чи;
3. (внезапно возникнуть, с силой проявиться) вспы́хнуть, разрази́ться;
~нула забасто́ўка — вспы́хнула забасто́вка;
~нула вайна́ — разрази́лась война́;
4. прост. (вывалить, вылить сразу) вы́бухнуть;
в. ваду́ з вядра́ — вы́бухнуть во́ду из ведра́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)