чарты́зм, ‑у, м.
Гіст. Масавы рэвалюцыйны рух англійскіх рабочых у 30–40 гг. 19 ст. за палітычныя правы і паляпшэнне эканамічнага становішча.
[Ад англ. chartism.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грамада́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.
1. Група людзей, натоўп.
2. Пазямельная абшчына ў Беларусі і Украіне да рэвалюцыі 1917 г., а таксама сход членаў гэтай абшчыны.
3. Аб’яднанне, арганізацыя людзей, якія маюць агульныя мэты, звычайна палітычныя.
Беларуская сацыялістычная г.
Беларуская сацыял-дэмакратычная г.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэфо́рма, -ы, мн. -ы, -фо́рм і -аў, ж.
1. Пераўтварэнне, змена, перабудова чаго-н.
Р. адукацыі.
Р. правапісу.
Грашовая р.
2. Пераўтварэнне ў якой-н. галіне палітычнага жыцця, якое не датычыць асноў існуючага сацыяльнага ладу.
Палітычныя рэформы.
|| прым. рэфо́рменны, -ая, -ае (да 2 знач.; уст.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
устанаўле́нне ср.
1. установле́ние; определе́ние; учрежде́ние; см. устана́ўліваць;
2. (общественное установление) учрежде́ние;
паліты́чныя ўстанаўле́нні грама́дства — полити́ческие учрежде́ния о́бщества
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.
Разм. Тое, што і галадаць. Палітычныя вязні астрога галадавалі чацвёра сутак, і турэмнае начальства вымушана было палічыцца з некаторымі іх патрабаваннямі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
публіцы́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Пісьменнік, які піша творы на грамадска-палітычныя тэмы. Якуб Колас з’яўляецца паэтам шырокага літаратурнага дыяпазону, выдатным празаікам.., драматургам, сатырыкам і публіцыстам. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палітінфарма́цыя, ‑і, ж.
Паведамленне пра бягучыя палітычныя падзеі ўнутрыдзяржаўнага і міжнароднага жыцця. Звычайна палітінфармацыя праводзілася ў чырвоным кутку — прасторнай зямлянцы, што была на суседству са штабам атрада. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадумо́ва, ‑ы, ж.
1. Папярэдняя ўмова. Словам, створаны самыя спрыяльныя палітычныя, ідэалагічныя, арганізацыйныя, прававыя і матэрыяльна-фінансавыя перадумовы для карэннага, якаснага паляпшэння дзейнасці мясцовых Саветаў. Машэраў.
2. Зыходны пункт якога‑н. разважання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапаганды́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Той, хто займаецца прапагандай чаго‑н. Баявым агітатарам, гарачым прапагандыстам рэвалюцыйных ідэй становіцца на фронце Адась Гушка. Кудраўцаў. // Асоба, якая вядзе палітычныя заняткі. Цяпер часта ў клубе ў брыгадах, на фермах прапагандысты чытаюць лекцыі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
банкру́т, ‑а, М ‑круце, м.
1. Збяднелы неплацежаздольны даўжнік.
2. перан. Чалавек, які аказаўся няздольным апраўдаць чые‑н. надзеі і пацярпеў ідэйнае крушэнне. Палітычныя банкруты.
•••
Злосны банкрут — купец, банкір, які ўхіляецца ад выканання сваіх даўгавых абавязацельстваў, хоць і з’яўляецца плацежаздольным.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)