аз

1. уст. (название буквы «а») аз, род. аза́ м.;

2. азы́ перен. (первоначальные сведения) азы́, род. азо́ў ед. нет;

начина́ть с азо́в пачына́ць з азо́ў;

не знать ни аза́ не ве́даць ні бэ ні мэ;

от аза́ до и́жицы ад пача́тку да канца́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

предпринима́ть

1. (начинать) пачына́ць, распачына́ць; (браться за что-л.) бра́цца (за што); (организовать) арганізо́ўваць;

предпринима́ть изда́ние журна́ла пачына́ць (распачына́ць) выда́нне часо́піса, бра́цца за выда́нне часо́піса;

2. (делать) рабі́ць;

ну́жно что́-л. предпринима́ть трэ́ба што-не́будзь рабі́ць, трэ́ба рабі́ць не́йкія за́хады;

предпринима́ть шаги́ рабі́ць за́хады;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сця́гваць несов.

1. стя́гивать, ста́скивать; снима́ть; (резким движением) сдёргивать;

2. (в одно место) стя́гивать; собира́ть;

3. (сжимая, туго перевязывать) стя́гивать;

4. (уносить что-л. далеко) зата́скивать;

5. безл. (о судороге) стя́гивать, своди́ть;

6. безл. (начинать затвердевать) схва́тывать;

7. безл. (о воде) убавля́ться;

1-7 см. сцягну́ць 1-5, 7, 8

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шавялі́цца несов.

1. шевели́ться;

лі́сце на дрэ́вах шаве́ліцца — листва́ на дере́вьях шеве́лится;

2. (суетливо передвигаться) копоши́ться;

у мура́шніку шаве́ляцца мура́шкі — в мураве́йнике копоша́тся муравьи́;

3. перен. (проявлять активность) приходи́ть в движе́ние; начина́ть де́йствовать; шевели́ться;

наро́д шаве́ліцца — наро́д прихо́дит в движе́ние;

4. перен. (появляться) шевели́ться;

у душы́ шаве́ляцца сумне́нні — в душе́ шевеля́тся сомне́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

з’яўля́цца несов.

1. в разн. знач. явля́ться; (начинать существовать, возникать — ещё) появля́ться, рожда́ться;

2. (показываться) появля́ться;

1, 2 см. з’яві́цца;

3. (быть чем-л.) явля́ться; представля́ть (собо́й); служи́ть;

слу́жба ў а́рміі ~ля́ецца пачэ́сным абавя́зкам грамадзя́н — слу́жба в а́рмии явля́ется почётной обя́занностью гра́ждан;

ён ~ля́ецца ўвасабле́ннем дабраты́ — он представля́ет (собо́й) воплоще́ние доброты́;

пе́ршы раздзе́л ~ля́ецца ўсту́пам — пе́рвый разде́л явля́ется (слу́жит) вступле́нием

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

открыва́ть несов.

1. (дверь, окно, шкатулку) адчыня́ць, адкрыва́ць; (штору, занавес) адкрыва́ць;

2. (начинать) пачына́ць, распачына́ць; (собрание, заседание и т. п.) адкрыва́ць;

3. (класть начало существованию) адкрыва́ць;

4. (пускать, вводить в действие) пуска́ць, дава́ць, адкрыва́ць;

5. (предоставлять) адкрыва́ць, дава́ць;

6. (обнажать) адкрыва́ць;

7. (раскрывать) разго́ртваць; (глаза) расплю́шчваць, адкрыва́ць; (рот) разяўля́ць, адкрыва́ць;

8. перен. (разоблачать) выкрыва́ць, выяўля́ць;

9. перен. (откровенно сообщать) адкрыва́ць, выка́зваць;

10. (о научных открытиях) адкрыва́ць; см. откры́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нава́львацца I несов.

1. (придавливать всей тяжестью) нава́ливаться, налега́ть;

2. (дружно браться за что-л.) нава́ливаться, налега́ть;

3. нава́ливаться, напада́ть; набра́сываться;

4. разг. (падать во множестве) нава́ливаться, напада́ть;

5. перен. (о сне) мори́ть;

6. перен. (начинать ругать) наки́дываться, напуска́ться;

7. перен. (о болезни) обру́шиваться;

8. перен. (внезапно возникать) нава́ливаться, нака́тываться, нака́тывать;

1-8 см. навалі́цца;

9. страд. нава́ливаться; см. нава́льваць I

нава́львацца II несов., страд. нава́ливаться; см. нава́льваць II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

возбужда́ть несов.

1. (вызывать) выкліка́ць; (пробуждать) узбуджа́ць, абуджа́ць;

возбужда́ть удивле́ние выкліка́ць здзіўле́нне;

возбужда́ть аппети́т выкліка́ць апеты́т;

возбужда́ть де́ятельность узбуджа́ць (абуджа́ць) дзе́йнасць;

2. (поднимать, предлагать на обсуждение) узніма́ць, узбуджа́ць; (начинать) распачына́ць; заво́дзіць;

возбужда́ть вопро́с узніма́ць пыта́нне;

возбужда́ть проце́сс про́тив кого́-л. распачына́ць працэ́с су́праць каго́е́будзь;

возбужда́ть де́ло о чём-л. заво́дзіць спра́ву аб чым-не́будзь;

3. (настраивать) настро́йваць;

возбужда́ть одни́х про́тив други́х настро́йваць адны́х су́праць другі́х;

4. (приводить в состояние нервного подъёма) узбуджа́ць; (волновать) хвалява́ць, узруша́ць; (распалять) распа́льваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

займа́цца I несов.

1. (приступать к занятиям) занима́ться;

2. (проявлять внимание к кому-л.) занима́ться;

3. разг. (с кем, чем-л.) свя́зываться;

1-3 см. заня́цца I;

4. занима́ться; учи́ться;

ву́чні ~ма́юцца ў шко́ле ў дзве зме́ны — ученики́ занима́ются (у́чатся) в шко́ле в две сме́ны;

5. промышля́ть; занима́ться;

з. рыбало́ўствам — занима́ться рыболо́вством;

6. страд. занима́ться; развлека́ться; см. займа́ць 1;

з. бала́чкамі — ля́сы точи́ть

займа́цца II несов.

1. (начинать светать) занима́ться;

2. загора́ться, занима́ться;

1, 2 см. заня́цца II;

з. на дзень — бре́зжить, бре́зжиться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бра́цца (за каго, што) несов.

1. (руками за что-л.) бра́ться;

2. (начинать какую-л. работу с помощью каких-л. орудий) бра́ться;

б. за сяке́ру — бра́ться за топо́р;

3. (начинать какую-л. работу, без указания на орудие труда) бра́ться, приступа́ть (к чему), принима́ться;

б. за рабо́ту — бра́ться за рабо́ту, приступа́ть к рабо́те, принима́ться за рабо́ту;

4. (давать согласие что-л. сделать) бра́ться; вызыва́ться;

5. (возникать) бра́ться;

адку́ль у яго́ бяру́цца сі́лы? — отку́да у него́ беру́тся си́лы?;

6. разг. (в знач. становиться, усиливаться — чаще всего о природных явлениях — переводится в зависимости от контекста): на́нач бра́ўся маро́з к но́чи уси́ливался (крепча́л) моро́з;

7. безл., разг. (приближаться) клони́ться, наступа́ть, идти́;

бярэ́цца на зіму́ — наступа́ет зима́;

бра́лася на вясну́ — приближа́лась (наступа́ла) весна́;

бярэ́цца на дзень — наступа́ет у́тро, света́ет;

8. разг. (идти, двигаться в определённом направлении) пробира́ться, направля́ться;

трэ́ба б. на ўсход — на́до пробира́ться на восто́к;

9. (идти на приманку — о рыбе) клева́ть;

аку́нь до́бра бярэ́цца на чарвяка́о́кунь хорошо́ клюёт на червяка́;

10. (да каго, чаго; без доп.) разг. (прилипать) ли́пнуть (к кому, чему и без доп.), пристава́ть, ма́заться, (о чём-л. цепком — ещё) цепля́ться;

фа́рба яшчэ́ бярэ́цца — кра́ска ещё ли́пнет (ма́жется);

ваўчкі́ бяру́цца за адзе́жу — череда́ цепля́ется за оде́жду;

11. разг. (о заразной болезни) быть зарази́тельной;

грып ве́льмі бярэ́цца — грипп весьма́ зарази́телен;

12. разг. (проявлять усердие к какой-л. работе) бра́ться, стара́ться;

хло́пчык до́бра бярэ́цца за вучо́бу — ма́льчик хорошо́ берётся за учёбу;

13. разг. (начинать усиленно заниматься чем-л.) ударя́ться (во что); налега́ть (на что);

бра́цца за фі́зіку — налега́ть на фи́зику, ударя́ться в фи́зику;

14. разг. (принимать на себя ответственность за кого-, что-л.) руча́ться;

я за яго́ бяру́ся — я за него́ руча́юсь;

15. заступа́ться;

свой за свайго́ бярэ́цца — свой за своего́ заступа́ется;

16. разг., фам. (за кого-л.) принима́ться, бра́ться;

за яго́ ўжо бяру́цца — за него́ уже́ беру́тся;

17. страд. бра́ться, взима́ться; принима́ться; подверга́ться, тереби́ться, дёргаться; заключа́ться; извлека́ться; отбира́ться; см. браць;

б. за ро́зум — бра́ться за ум;

б. ў бо́кі — подбоче́ниваться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)