статаско́п, ‑а, м.

Барометр, які фіксуе самыя нязначныя змены атмасфернага ціску і выкарыстоўваецца для вызначэння вышыні фатаграфавання ў час аэрафотаздымкі.

[Ад грэч. statos — які стаіць і skopeō — гляджу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадсяля́цца, ‑яецца; ‑яемся, ‑яецеся, ‑яюцца; зак.

Адсяліцца — пра ўсіх, многіх. [Антось:] — А тут змены нейкія.. [Агата:] — Гэта паадсяляліся з вуліцы, — цесна вельмі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыстасава́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да прыстасавання, з’яўляецца прыстасаваннем, служыць для прыстасавання. Прыстасавальныя ўласцівасці. Прыстасавальны працэс. Прыстасавальныя змены. Прыстасавальная афарбоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапра́віць², -ра́ўлю, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак., што.

1. Унесці якія-н. змены, паправіць недахопы, памылкі ў чым-н.

П. лічбу «1» на «4».

2. Змяняючы, выпраўляючы недахопы, памылкі, паправіць усё, многае.

П. усе запісы.

|| незак. перапраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. перапра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́нтыль, ‑я, м.

Спец.

1. Клапан для рэгулявання патоку вадкасці, пары, газу і пад.

2. Клапан у музычных інструментах для змены вышыні гуку.

[Ням. Ventil з лац.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фенало́гія, ‑і, ж.

Раздзел біялогіі, які вывучае сезонныя з’явы ў жывой прыродзе, змены ў раслінным і жывёльным свеце, абумоўленыя зменай пор года і пагоднымі ўмовамі.

[Ад грэч. phainō — выяўляю і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці чаго-н.

П. у навуцы.

2. Карэнная змена ў дзяржаўным жыцці.

Дзяржаўны п.

3. Паварот з аднаго боку на другі.

П. цераз крыло (фігура вышэйшага пілатажу). Скачок з пераваротам (у гімнастыцы).

|| прым. пераваро́тны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

за́пар, прысл.

Разм. Непасрэдна адзін за адным, без перапынку. Раман Дзянісавіч працаваў на заводзе па дзве змены запар, а то і цэлымі суткамі не пакідаў цэх. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карэ́нны, -ая, -ае.

1. Спрадвечны, пастаянны (пра жыхароў пэўнай мясцовасці).

К. мінчанін.

2. Рашаючы, самы істотны, які датычыцца асноў чаго-н.

К. пералом у грамадскім жыцці.

Карэнныя змены.

3. Які мае адносіны да кораня слова; каранёвы.

Карэнная частка слова.

○

Карэнныя зубы — пяць задніх зубоў з кожнага боку верхняй і ніжняй сківіц.

◊

Карэнным чынам — поўнасцю, зусім.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Лупы́цыр ’карузлік, карапуз’ (Бяльк.) — у выніку перастаноўкі п — ц і змены семантыкі з люцы́пар ’д’ябал’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)