замара́ться 1. (загрязниться) запэ́цкацца, забру́дзіцца; замара́цца;
2. перен. (опозориться) знясла́віцца, замара́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́мараться вы́пацкацца, мног. павыпэ́цквацца, запэ́цкацца, мног. пазапэ́цквацца, упэ́цкацца, забру́дзіцца, мног. пазабру́джвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засори́ться засме́ціцца; (загрязниться) забру́дзіцца; (забиться) захра́снуць; забі́цца; (о глазах) запару́шыцца; (о желудке) засары́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зако́ўзацца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Стаміцца ад доўгага коўзання.
зако́ўзацца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Разм. Пачаць коўзацца.
зако́ўзацца 3, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Запэцкацца, забрудзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́ркі, ‑ая, ‑ае.
1. Які лёгка робіцца брудным (пра тканіны, адзенне светлага колеру). Маркая сукенка.
2. Такі, ад якога можна забрудзіцца. Не грэбаваў камбрыг і самай цяжкай і маркай салдацкай працаю... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазама́звацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Замазацца, заляпіцца — пра ўсё, многае. Шчыліны добра пазамазваліся.
2. Разм. Запэцкацца, забрудзіцца — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Сукенкі пазамазваліся. Дзеці пазамазваліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заму́рзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Запэцкацца, забрудзіцца. Дзіця замурзалася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зацягнуцца смугой, лёгкімі хмарамі. Неба замурзалася. / у безас. ужыв. — Падвечар, бывала, замурзаецца, — ну, думаеш сабе, — дождж нанач збярэцца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запэ́цкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. у што, чым і без дап. Забрудзіцца, вымазацца. Запэцкацца чарнілам. □ Вучні запэцкаліся ў смалу і гразь. Скрыпка.
2. перан. Зняславіць сябе ганебным учынкам. — Каму помсціць? Табе? Ты нават гэтага не варты, Мікола! Запэцкаешся аб цябе. Брудны ты з галавы да ног. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закарэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Засохнуць, зацвярдзець, ператварыцца ў корку. Кроў закарэла. □ Снег, снег. Нагой ступіў, не правальваецца, закарэў пасля адлігі. Калачынскі. Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля. Капыловіч.
2. Пакрыцца засохлай граззю, кроўю і пад.; забрудзіцца. Рана закарэла. Рукі закарэлі ад гразі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарасці́, ‑расту, ‑расцеш, ‑расце; ‑расцём, ‑расцяце; пр. зарос, ‑расла, ‑ло; зак.
1. чым і без дап. Пакрыцца, парасці якой‑н. расліннасцю. За апошнія гады дзялянка зарасла маладым бярэзнікам, які быў ужо вышэй рослага чалавека. Шуцько. // Пакрыцца валасамі, поўсцю і пад. Твар .. [камандзіра брыгады] асунуўся, пацямнеў, зарос за час блакады густой барадою. Шамякін. [Андрэй] амаль не падобны быў сам на сябе: твар густа зарос, скроні ўпалі і быццам бы пасівелі. Кулакоўскі.
2. Разм. Зажыць, зарубцавацца (пра рану). І ў чалавека раны зарастуць, Але рубцы навечна застануцца. Свірка.
•••
Зарасці (парасці) быллём — адысці ў нябыт, забыцца. Ліха тое сёння Адышло далёка, Зарасла быллём. Колас.
Зарасці граззю — без догляду вельмі забрудзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)