экстэрытарыя́льнасць, -і, ж. (спец.).

Права дыпламатычных прадстаўнікоў, што знаходзяцца ў якой-н. дзяржаве, падпарадкоўвацца законам толькі сваёй дзяржавы; дыпламатычны імунітэт.

Э. пасла.

|| прым. экстэрытарыя́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гасуда́р, ‑а, м.

Гіст. Галава манархічнай дзяржавы; цар, імператар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

галоўнакама́ндуючы, ‑ага, м.

Асоба, якая ўзначальвае ўзброеныя сілы дзяржавы, асобныя віды або частку ўзброеных сіл на пэўным напрамку ваенных дзеянняў.

•••

Вярхоўны галоўнакамандуючы — начальнік усіх узброеных сіл дзяржавы ў час вайны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэпарта́цыя, ‑і, ж.

Прымусовае выдварэнне непажаданай асобы за межы дзяржавы.

[Лац. deportatio — вываз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кабата́ж, -у, м. (спец.).

Суднаходства паміж партамі аднаго мора або адной дзяржавы.

Малы к. (у межах аднаго мора). Вялікі к. (паміж партамі розных мораў).

|| прым. кабата́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

таталіта́рны, -ая, -ае.

Які характарызуецца поўным панаваннем дзяржавы над усімі бакамі жыцця грамадства, насіллем, знішчэннем дэмакратычных свабод і правоў асобы.

Таталітарная дзяржава.

Т. рэжым.

|| наз. таталіта́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэто́рсія, ‑і, ж.

Абмежавальныя меры (павышэнне таможных пошлін, адмаўленне ў допуску на сваю тэрыторыю чужаземцаў і пад.) адной дзяржавы ў адказ на аналагічныя дзеянні другой дзяржавы з мэтай прымусіць апошнюю адмовіцца ад іх.

[Лац. retorsio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інагура́цыя, ‑і, ж.

Урачыстая працэдура ўступлення на пасаду кіраўніка дзяржавы, каранацыі манарха.

[Ад лац. inauguro — пасвячаю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іудаі́зм, ‑у, м.

Рэлігія, пашыраная сярод веруючых яўрэяў; афіцыйная рэлігія дзяржавы Ізраіль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэрве́нцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

Агрэсіўнае ўмяшанне адной або некалькіх дзяржаў, звычайна ўзброенае, ва ўнутраныя справы другой дзяржавы.

|| прым. інтэрвенцы́йны, -ая, -ае і інтэрвенцыяні́сцкі, -ая, -ае.

Інтэрвенцыйныя войскі.

Інтэрвенцыянісцкія намеры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)