адпачкава́цца, ‑куецца; зак.
1. Узнікнуць шляхам бясполага размнажэняя, развіцца з ночкі. З апалай галінкі адпачкаваўся куст агрэсту.
2. перан. Аформіцца ў самастойную адзінку, выдзеліўшыся з агульнага цэлага. З брыгады адпачкаваўся атрад падрыўнікоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абнаро́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што.
Абвясціць, апублікаваць для ўсе агульнага азнаямлення. Абнародаваць дэкрэт. □ [Гарбачыо:] А што калі б вы.. знайшлі ў сваіх архівах вось такі пергамент І абнародаваць маглі па ўласнай волі... Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шля́хам, прыназ. з Р.
З дапамогай, пры дапамозе. З’езд [Саветаў] абавязаў Паркамзем узмацніць падрыхтоўку кадраў для сельскай гаспадаркі шляхам арганізацыі курсаў. «Весці». Некалькі назоўнікаў агульнага роду ўтворана шляхам словаскладання: кніганоша, лежабока, пустамеля, самавучка. Граматыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакале́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Сваякі адной ступені роднасці ў адносінах да агульнага продка.
З пакалення ў п. перадаецца што-н. (у спадчыну дзецям ад бацькі, малодшым ад старэйшых).
2. Людзі блізкага ўзросту, якія жывуць у адзін час.
Сучаснае маладое п.
3. Група людзей, блізкіх па ўзросце, аб’яднаных агульнай дзейнасцю.
П. музыкантаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узыхо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
1. Незак. да узысці.
2. Весці свой пачатак, паходжанне ад чаго‑н. Сучасны беларускі алфавіт агульнага паходжання з рускім і ўкраінскім. Усе яны ўзыходзяць да стараславянскай азбукі — «кірыліцы». Юргелевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ку́ндля ’дурань, балван’, параўн. літ. kundulis ’хто захутаны’ (Сл. паўн.-зах., 2, 571). Насуперак аўтарам слоўніка бел. і літ. словы не маюць нічога агульнага. Бел. кундля < польск. kundel ’дварняк, дурань, балван’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раке́тніца, ‑ы, ж.
Спецыяльнае прыстасаванне для пуску ракет (у 1 знач.). [Багун] яшчэ раз абдумаў план усёй аперацыі, успомніў, што ён павінен даць чырвоную ракету — знак агульнага наступлення, абмацаў у кішэні .. ракетніцу і пакрочыў далей. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарнасо́ценства, ‑а, н.
Гіст. Ідэалогія чарнасоценцаў; рэакцыйнасць і шавінізм. Лабановіч стаў за стол і пачаў пісаць невялічкае апавяданне, вельмі памяркоўнае, не было ў ім рэвалюцыйнасці, але не мела яно і нічога агульнага з чарнасоценствам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыва́тны в разн. знач. ча́стный;
заключэ́нне ад ~нага да агу́льнага — заключе́ние от ча́стного к о́бщему;
~ная ўла́снасць — ча́стная со́бственность;
~ная асо́ба — ча́стное лицо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
назо́ўнік, ‑а, м.
1. Часціна мовы, якая абазначае прадмет, мае катэгорыю роду і змяняецца па склонах і ліках.
2. У матэматыцы — лік у дробах, які паказвае, на колькі частак падзелена адзінка.
•••
Прывесці да агульнага назоўніка гл. прывесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)