апалаге́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Кніжн. Галіна багаслоўя, якая мае задачай абарону хрысціянскай догмы. // перан. Выкліканая якімі‑н. прычынамі, але не абгрунтаваная абарона чаго‑н.; усхваленне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засту́пніцтва, ‑а, н.

Дзеянні заступніка, заступнікаў; абарона. Думка пра тое, каб дабіцца заступніцтва начальства, вярэдзіла душу [Глушака]. Мележ. Заступніцтва за Лізу так проста для Яшы не абышлося. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

защи́та

1. абаро́на, -ны ж.;

защи́та оте́чества есть свяще́нный долг ка́ждого граждани́на страны́ абаро́на ба́цькаўшчыны — святы́ абавя́зак ко́жнага грамадзяні́на краі́ны;

защи́та кре́пости абаро́на крэ́пасці;

защи́та диссерта́ции абаро́на дысерта́цыі;

выступа́ть в чью́-л. защи́ту выступа́ць у абаро́ну каго́-не́будзь;

свиде́тели защи́ты юр. све́дкі абаро́ны;

противота́нковая защи́та про́цітанкавая абаро́на;

2. (предохранение) засцяро́га, -гі ж.; (охрана) ахо́ва, -вы ж.;

для защи́ты от со́лнца для засцяро́гі ад со́нца;

ме́ры социа́льной защи́ты ме́ры сацыя́льнай засцяро́гі;

под защи́той пад ахо́вай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

необходи́мый неабхо́дны; (очень нужный) (ве́льмі) патрэ́бны; (обязательный) абавязко́вы;

необходи́мая оборо́на юр. неабхо́дная абаро́на.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прыхі́сціць ’захінуць, засланіць’ (ТС). Сюды ж аддзеяслоўныя назоўнікі: пры́хісць ’прытулак; месца, дзе можна прыхінуць галаву’ (Шат.), прыхі́сце ’часовы будан’; ’паветка’ (стол., Нар. сл.). Да хіста́ць (гл.). Параўн. укр. захист ’абарона’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

панара́ма ж., в разн. знач. панора́ма;

п. го́рада — панора́ма го́рода;

п. «Абаро́на Севасто́паля» — панора́ма «Оборо́на Севасто́поля»

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засту́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.

Абл. Абарона, заступніцтва. — Я, вядома, не ў заступку трактарыстаў, хоць бы і таго ж Адама Бахрыма, але што праўда, то праўда! Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

траншэ́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да траншэі. Траншэйны ход. Траншэйны роў. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе траншэй, у траншэях. Траншэйная абарона. Траншэйны спосаб вырошчвання гародніны. // Прызначаны для капання траншэі. Траншэйны экскаватар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

За́ступ ’рыдлёўка, жалязняк’. Рус., укр. за́ступ ’тс’. Польск. zastup ’тс’ (з рус.; Дарашэўскі, 10, 795), zastęp ’група людзей’, ’ахоўны вал’, серб.-луж. zastup ’уваход’, чэш., славац. zástup ’мноства, група людзей, наогул нейкіх элементаў’, славен. zastòp ’уваход’, ’прадстаўніцтва’, ’розум, сэнс’. Ст.-слав. застѫпъ ’дапамога, абарона; натоўп’. Ст.-рус. заступъ ’абарона’ (XII ст.), ’рыдлёўка’ (XVI ст.). Верагодна, што бел. і ўкр. заступ ’рыдлёўка’ з рус., дзе значэнне тлумачыцца тым, што пры працы з гэтым відам лапаты на яе наступаюць нагой. Таму бязафіксны наз. ад заступати (гл. ступаць). Шанскі, 2, З, 66–67; Праабражэнскі, 2, 408.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ме́сніцтва ’абарона вузкамесніцкіх інтарэсаў’ (ТСБМ). З рус. местничество, якое са ст.-рус. мѣстничество ’сістэма феадальнай іерархіі ў Рускай дзяржаве ў XV–XVII стст., якая рэгулявала адносіны паміж членамі служылых фамілій у залежнасці ад знатнасці роду’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)