шалфе́й, -ю, м.
Травяністая расліна сямейства губакветных з пахучымі кветкамі, адзін з відаў якой выкарыстоўваецца ў медыцыне для лекавых настояў, а таксама сам настой.
Паласкаць горла шалфеем.
|| прым. шалфе́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпур, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
Цыліндрычная адтуліна, якая прасвідроўваецца ў горнай пародзе для размяшчэння выбуховага рэчыва, а таксама наогул зробленая свердлам вузкая свідравіна.
|| прым. шпуравы́, -а́я, -о́е.
Шпуравая свідравіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
што́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Стрыжань са шрубавай разьбой для адкаркоўвання бутэлек.
2. Фігура вышэйшага пілатажу — імклівае падзенне па крутой спіралі (спец.).
Увайсці ў ш.
|| прым. што́парны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эшало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Баявое, аператыўнае пастраенне.
2. Цягнік, а таксама іншы від транспарту спецыяльнага прызначэння для масавых перавозак.
Воінскі э.
Э. з нафтай.
|| прым. эшало́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́чта, ‑ы, ДМ ‑чце, ж.
1. Высокі слуп або высокае стальное збудаванне на суднах для мацавання парусоў, назірання, сігналізацыі і пад. Хоць бы дымок на гарызонце, ветразь. Хай бы саюзніцкага карабля Нам мачта паказалася здаля. Зарыцкі.
2. Вышынная канструкцыя для падвешвання электрычных правадоў, для мацавання антэн радыёстанцый, для сігналізацыі і пад. З правага боку ўзносілася ў неба вялікая пражэктарная мачта. Васілёнак. Каля лагера паднялася чатырнаццаціметровая мачта, а наверсе яе развяваўся чырвоны сцяг лагера «Дружны». Сергіевіч.
•••
Грот-мачта — сярэдняя, самая высокая мачта на судне.
[Ад гал. mast.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчуп, ‑а, м.
Спец. Назва шэрага розных прыстасаванняў, інструментаў, прыбораў і пад., якімі выяўляюць, зандзіруюць, вымяраюць што‑н. // Сапёрны інструмент, які служыць для выяўлення закладзеных пад зямлёй мін. Калі мінашукальнікам выявіць міну немагчыма, дзейнічаюць шчупам. «Маладосць». // Інструмент, які складаецца з некалькіх пласцін рознай таўшчыні для вымярэння зазораў паміж дэталямі машын. // Пусты ўнутры стрыжань з вострым наканечнікам, які служыць для ўзяцця проб сыпкіх і вязкіх рэчываў (зерня, мукі, масла і пад.). [Лена] бярэ шчуп і апускае ў бак. Кулакоўскі. // Невялікі ручны бур для даследавання мяккіх парод і тарфянікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыко́л, ‑а, м.
Паля, кол, убітыя ў зямлю (для прычалу, для прывязвання жывёлы і пад.). [З узгорка] сцяжынка крута збягала да ракі ўніз. Там былі прыколы, стаялі лодкі. Лупсякоў.
•••
На прыколе (стаяць, быць) — не выкарыстоўвацца, не быць у эксплуатацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дадушы́, выкл.
Разм. Ужываецца для падмацавання чаго‑н., для запэўнення ў чым‑н.; блізкае па значэнню да слова «далібог». [Пан Кузель] просіць грамадзян не абурацца, бо ён, бядак, мае такі непрыемны загад [арыштаваць бацьку], хоць сам, дадушы, не хацеў бы... Таўлай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дро́сель, ‑я, м.
1. Прыстасаванне ў выглядзе клапана, засланкі для рэгулявання ціску і расходу вадкасці, пары або газу.
2. Шпуля з меднага дроту, якая мае вялікае індуктыўнае супраціўленне і служыць для рэгулявання сілы току ў электрычным ланцугу.
[Ням. Drossel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэрыліза́тар, ‑а, м.
1. Апарат для стэрылізацыі (у 1 знач.). Стэрылізатар для шпрыцоў. □ — Васіль, медыкаменты! — спакойна распараджаецца доктар і дастае з чамаданчыка стэрылізатар, шклянкі, вату. Гарбук.
2. Спец. Рабочы харчовай прамысловасць спецыяліст па стэрылізацыі (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)