пяць¹, пяці́, Т пяццю́, ліч. кольк.

1. Лік, лічба і колькасць 5.

2. Тое, што і пяцёрка (у 2 знач.).

Напісаў сачыненне на п.

Ні ў пяць ні ў дзесяць (разм.) — ні туды ні сюды, не так, як трэба.

Зрабіў ні ў пяць ні ў дзесяць.

|| парадк. пя́ты, -ая, -ае (да 1 знач.).

Пятае цераз дзясятае і з пятага на дзясятае (разм.) — пераходзячы непаслядоўна ад аднаго да другога.

Расказаць пятае цераз дзясятае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бескантро́льны, ‑ая, ‑ае.

Які нікім не кантралюецца, свабодны ад кантролю. [Андрэй:] — З гэтым Апанасам трэба нешта зрабіць. Нельга ж даручаць яму такія справы. Па сутнасці, ён бескантрольны... Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязлі́таснасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бязлітаснага; неміласэрнасць, жорсткасць. А лік зразумеў, што мастацтва, музыка, жывапіс, спорт — гэта не яго стыхія, бо там трэба фанатычная бязлітаснасць да сябе. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запаклява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.

Забіць, абаткнуць шчыліны пакуллем. Бацька загадаў сыну схадзіць да суседзяў і папрасіць лодку. — Агледзь яе і запаклюй, калі дзе трэба. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́сціцца, ‑ціцца; незак.

Разм. Затуманьвацца; станавіцца нябачным. // перан. Траціць выразнасць. Шэкспіраўскі жэмчуг не павінен рассыпацца дарэмна, але выкарыстоўваць яго трэба так, каб асноўная думка не засцілася. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зма́лку, прысл.

Разм. З малых гадоў; з маленства. У вёсцы Патрэба.. хлопца змалку называлі Гануліным Толікам. Брыль. Трэба змалку прывучаць сябе да цяжкасцей, адным словам, загартоўвацца. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лагагры́ф, ‑а, м.

Род шарады або загадкі, для рашэння якой трэба адшукаць загаданае слова і ўтварыць ад яго новыя словы перастаноўкаю або выкідваннем асобных складоў ці літар.

[Ад грэч. lógos — слова і griphos — загадка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

насмуро́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., чым і без дап.

Разм. Нарабіць смуроду. Насмуродзіць галавешкай. Насмуродзіць папяросай. □ Павітаўшыся, Антон палаяў курцоў. Гэта ж трэба было так насмуродзіць! Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недавучы́ць, ‑вучу, ‑вучыш, ‑вучыць; зак., каго-што і без дап.

Правучыць менш, чым трэба. Недавучыць вучняў да восьмага класа. // Вывучыць не поўнасцю, не да канца. Недавучыць верш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

незразуме́ласць, ‑і, ж.

Уласцівасць незразумелага. Незразумеласць тэксту. □ [Тварыцкі] доўга глядзеў на абрысы хмары над лесам. «А чаму Седаса біць трэба было?» Тут усё патанула ў цемень незразумеласці. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)