антысе́птыкі, ‑аў; адз. антысептык, ‑у, м.
1. Хімічныя рэчывы, якія выкарыстоўваюцца ў медыцыне для знішчэння мікробаў. Часцей за ўсё ўжываюцца пры лячэнні ран.
2. Сродкі для засцярогі ад гніення драўляных частак будынкаў, шпалаў і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аранжарэ́я, ‑і, ж.
Цёплае зашклёнае памяшканне для вырошчвання і зімоўкі паўднёвых раслін або для несезоннага атрымання пладоў, гародніны і кветак; цяпліца. Аранжарэі Батанічнага саду. □ Якіх толькі раслін не ўбачыш пад шклянымі дахамі аранжарэй! В. Вольскі.
[Фр. orangerie.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вага́р, ‑а, м.
1. Рычаг для рэгулявання чаго‑н. або кіравання чым‑н. Вагар кіравання. Вагар руля.
2. перан. Сродак для ажыццяўлення якой‑н. дзейнасці. Друкаваная і вусная прапаганда — важнейшы вагар камуністычнага выхавання народа. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краж, ‑а, м.
1. Ланцуг невысокіх гор. Данецкі краж.
2. Разм. Кароткі абрубак тоўстага бервяна; калода. Мела .. [лесапільня] восем вертыкальных лесапільных рам — для звычайнай распілоўкі, тры гарызантальныя — для распілоўкі вялікіх кражаў з дарагіх цвёрдых народ. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́рыя, ‑і, ж.
Адзінка вымярэння колькасці цеплыні.
•••
Вялікая калорыя — колькасць цеплыні, патрэбная для павышэння тэмпературы аднаго кілаграма вады на адзін градус.
Малая калорыя — колькасць цеплыні, патрэбная для павышэння тэмпературы аднаго грама вады па адзін градус.
[Ад лац. calor — цеплыня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гравірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
1. Выразаць узоры, надпісы на метале, дрэве, шкле і пад. пры дапамозе спецыяльных разцоў або хімічных сродкаў. Гравіраваць на метале.
2. Выразаць клішэ для гравюры. Гравіраваць ілюстрацыі для часопіса.
[Ад фр. graver.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далуча́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для далучэння. Далучальны ланцуг.
2. У граматыцы — які з’яўляецца дапаўненнем, дадаткам да чаго‑н. Далучальныя сказы. // Які служыць для далучэння. Далучальны злучнік. // Заснаваны на спосабе далучэння, прыбаўлення. Далучальная сувязь сказаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адме́ннік, ‑а, м.
Тое, што і сінонім. Існаванне сінонімаў мае свае гістарычныя падставы. У арабскай мове, як было падлічана ў свой час, ёсць тысяча адменнікаў для слова «меч» і чатыры тысячы для слова «няшчасце». Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
варыёметр, ‑а, м.
Спец.
1. Назва некаторых прыстасаванняў для вымярэння або змянення сіл, якія ўзнікаюць у тых ці іншых працэсах. Гравітацыйны варыёметр.
2. У радыётэхніцы — прылада для плаўнай змены індуктыўнасці. Варыёметр настройкі на новую хвалю.
[Ад лац. varius — розны і грэч. metron — мера.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзява́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для раздзявання. Раздзявальны пакой.
2. у знач. наз. раздзява́льная, ‑ай, ж. Раздзявальня. Лазня была прасторная і выгодная. Адна палавіна была адведзена для раздзявальнай, а ў другой мыліся і парыліся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)