задзі́рства, ‑а, н.

Разм. Паводзіны, учынкі задзіры. — Ты чуў звон... — А што тут чуць? — без задзірства сказаў Тхорык. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прачу́тка ’чутка, гаворка’ (Янк. 3.), без прочу́тку ’без просыпу’ (ТС). Да *прачуць < чуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чу́тнасць, ‑і, ж.

1. Ступень выразнасці гучання. Добрая чутнасць. Мяжа чутнасці.

2. Магчымасць чуць, слухаць каго‑, што‑н. Чутнасць выбухаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цяжэ́рны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Надзвычай цяжкі. А лёд, бы мур сцямна-зялёны, Чуць на сярэдзіне падняты, Ляжыць, цяжэрны і зацяты. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тро́шкі, тро́шку ‘нямнога, крышку, чуць’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Растарг., Байк. і Некр., Сцяшк., Растарг., Бяльк., ТС). Гл. трохі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́пелька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.

1. Памянш.-ласк. да капля (у 1 знач.).

2. толькі адз. Самая малая колькасць чаго‑н. Ужо засталася толькі капелька [чаю] на самым дне, і шкада было яе выпіваць, і нельга было выцерпець. Кулакоўскі. // у знач. прысл. ка́пельку. Зусім нямнога, чуць-чуць. Адпачыць капельку.

•••

Ні капелькі — ніколькі, ані.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параскашне́ць, ‑ее; зак.

Разм.

1. Зрабіцца раскошным, раскашнейшым. Хадора была рада гэтаму: утрох жа як возьмуцца шыць, дык вунь як іх жыццё параскашнее. Сабаленка. За тры гады дрэвы ў вёсцы пабольшалі, параскашнелі. Гаўрылкін.

2. безас. Стаць раскапгаей, папрастарнець. Калі .. Завішнюка раптам падкінула ўгору, ударыла каленам аб кузаў і наваліліся мужчыны, ён са злосцю выпрастаўся — тады чуць-чуць параскашнела. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Анічу́ць ’ні ў якай меры’, з прыслоўя чуць пры дапамозе прыстаўкі ні і ўзмацняльнай часціцы а (Шуба, Прыслоўе, 182).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пя́лы ’трывалы, устойлівы’: пялы хлопяц (свісл., Сцяшк. Сл.). Відаць, ад пяць ’напружваць, напінаць’ (гл.), параўн. чу́лы ад чуць і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прычу́йванне ’здольнасць добра чуць звера’ (Інстр. 2, Мат. Гом.). Рус. паўд. причувать, причуять ’адчуваць, успрымаць нюхам (пра сабаку)’. Да чуяць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)