ша́хтавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шахты (у 1 знач.). У .. [Міхася] падабралася ўжо выдатная брыгада — у гэтым яму шмат дапамог шахтавы калектыў. Лупсякоў.

2. Спец. Аснашчаны шахтай, які мае выгляд шахты (у 2 знач.). Шахтавая печ.

•••

Шахтавы ствол гл. ствол.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шта́мбавы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае прамы доўгі ствол, сцябло без бакавых адгалінаванняў. Штамбавая ружа. Штамбавы агрэст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кальцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; незак.

1. каго-што. Меціць (жывёліну), надзяваючы кольцы на лапкі птушак або хвасты рыб для даследавання напрамку і хуткасці іх перамяшчэння, працягласці жыцця і інш.

К. пералётных птушак.

2. што. Рабіць кругавы зрэз кары або надзяваць на ствол дрэва драцяныя кольцы з мэтай уздзеяння на яго рост.

3. што. Абмазваць ствол дрэва для аховы яго ад шкодных насякомых.

|| зак. закальцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны і акальцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны.

|| наз. кальцава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падця́ць, -датну́, -датне́ш, -датне́; -датнём, -датняце́, -датну́ць; -дця́ў, -ця́ла́; -датні́; -ця́ты; зак., што (разм.).

1. Тое, што і падціснуць (у 2 знач.).

П. губы.

П. хвост.

2. Падсячы, падрэзаць.

П. сякерай ствол.

|| незак. падціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Люфа ’ствол’, ’частка ружжа і снарада’ (Бес.). Запазычана праз польск. мову (дзе lufa ’тс’) з ням. Lauf ’ствол’, ’бег’ — уласна ствол надае кірунак (= бег), палёт снарада (Слаўскі, 4, 372; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзеравя́чына ж., разг.

1. (кусок дерева) деревя́шка;

2. (ствол срубленного дерева, бревно) дереви́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абхва́т, -у, М -хва́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Даўжыня па акружнасці, роўная адлегласці паміж распасцёртымі рукамі, якімі ахопліваецца што-н. круглае.

Дуб у два абхваты.

2. Таўшчыня чаго-н., якая вымяраецца па акружнасці.

Ствол баабаба дасягае 45 м у абхваце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

беластво́лы, ‑ая, ‑ае.

У якога белы ствол. Бярэзнік беластволы пад зарой Звініць, умыты чыстаю расой, Пакуль карэнні п’юць зямныя сокі. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ствалі́на, ‑ы, ж.

Разм. Вялікі і тоўсты ствол (у 1 знач.). Мільгануў на сухадрэвіне стракаты дзяцел, спрытна ўзбіраючыся па стваліне. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нака́тнік, ‑а, м.

Спец. Прылада ў гармаце, пры дапамозе якой ствол гарматы вяртаецца на месца пасля адкату яго пры выстрале. Спружынны накатнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)