наве́ска, ‑і, ДМ ‑вёсцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. навесіць (у 1 знач.).

2. Дакладна ўзважаная колькасць рэчыва, узятага для хімічнага аналізу ці рэакцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абмы́ліцца, ‑ліцца; зак.

Спец. Ператварыцца ў мыла шляхам хімічнай рэакцыі (пра тлушчы).

абмылі́цца, ‑лю́ся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Абл. Памыліцца. — Я абмыліўся — людзей не слухаў... Болей гэтага не будзе... Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

богаствара́льніцтва, ‑а, н.

Рэлігійна-філасофская плынь у Расіі, якая ўзнікла сярод некаторай часткі сацыял-дэмакратычнай інтэлігенцыі ў перыяд сталыпінскай рэакцыі і ставіла сабе за мэту стварыць новую рэлігію без бога.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сталы́піншчына, ‑ы, ж.

Перыяд дваранска-прыгонніцкай рэакцыі ў Расіі пасля рэвалюцыі 1905 г., які ахарактарызаваўся ўмацаваннем кулацтва і падаўленнем рэвалюцыйных сіл. Яшчэ ў гады сталыпіншчыны Рыгораў бацька Салвесь выселіўся на невялічкі хутар. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разгу́л, -лу м., в разн. знач. разгу́л;

п’я́ны р. — пья́ный разгу́л;

р. рэа́кцыі — разгу́л реа́кции;

р. ве́тру — разгу́л ве́тра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цепланасі́цель, ‑я, м.

1. Рухомае асяроддзе (газ, пара, вадкасць), якое скарыстоўваецца для пераносу цеплаты.

2. У ядзерным рэактары — вадкае або газападобнае рэчыва, якое выносіць з актыўнай зоны цяпло, што вылучаецца ў выніку рэакцыі падзелу ядзер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расшчапі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчэ́піцца; зак.

1. Раскалоцца, раздзяліцца на часткі.

Палена лёгка расшчапілася.

2. Разняцца, раз’яднацца.

Пальцы расшчапіліся.

3. Раздрабіцца, распасціся на часткі (спец.).

Валакно расшчапілася.

4. Раскласціся на часткі ў выніку хімічнай рэакцыі (спец.).

Эфір расшчапіўся.

5. Распасціся (пра атамы; спец.).

|| незак. расшчапля́цца, -я́ецца і расшчэ́плівацца, -аецца.

|| наз. расшчапле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ферме́нт, ‑у, М ‑нце, м.

Рэчыва бялковай прыроды, якое сінтэзуецца ў клетках жывых арганізмаў і ў мільёны разоў паскарае хімічныя рэакцыі, уласцівыя жывому арганізму.

•••

Сычужны фермент — фермент страўнікавага соку маладых жвачных жывёл, які выклікае згортванне малака; сычужына.

[Ад лац. fermentum — дрожджы, закваска.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

механі́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Унутраная частка машыны, прылады, апарата і пад., якая прыводзіць іх у дзеянне.

Гадзіннікавы м.

2. перан. Унутраная сістэма чаго-н., што вызначае парадак якога-н. віду дзеяння.

Дзяржаўны м.

Гаспадарчы м.

3. чаго. Сукупнасць працэсаў, з якіх складаецца якая-н. фізічная, хімічная, фізіялагічная і пад. з’ява.

М. хімічнай рэакцыі.

|| прым. механі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разгу́л, ‑у, м.

1. Моцнае, буйнае праяўленне чаго‑н. Разгул рэакцыі. □ О, колькі гэтая сям’я пагаравала ў часы бандыцкага разгулу, колькі начэй прасядзела гэта Малка з малымі дзецьмі ў гушчары азёрнага чароту. Сташэўскі.

2. Нястрымнае, буйна-вясёлае правядзенне часу; п’янства, папойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)