Рэў ’моцны, працяглы крык’ (ТСБМ). Чэш. řev, славацк. rev, балг. рев ’тс’. Да раўці (гл.), як ад спяваць — спеў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мум ’глухое бурчанне’, ’бурчанне мядзведзя’ (паўн.-усх., КЭС). Гукапераймальнае. Параўн. аналагічнае літ. mū́mauti ’раўці з перапынкамі, бляяць’, mū̃mė ’карова’ (дзіцяч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́ўда ’пра плаксівае дзіця’ (карэліц., Сл. ПЗБ). Параўн. літ. raudà ’плач; лямант’, лат. raudāt ’плакаць’. Ад раўці (гл.) + суф. ‑д‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Рэві́ла, рэвіло ’усеагульны роў; плакса’ (ТС). Экспрэсіўная форма з адценнем узмацняльнасці ад раўці (гл. роў 2), аналагічна мазіла ’мазь’ (З нар. сл.), равула ’румза’ (Нар. лекс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́вам рэўці, роўма раўці́ ’не сціхаючы, моцна крычаць’ (ТСБМ, Шуба, Прыслоўе, 57; калінк., З нар. сл.), параўн. славац. revem revať ’тс’. Творны склон назоўніка роў 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́вала ’крыкуха’ (Ян.). Балг. ревла ’тс’. Ад раўці (гл.) + суфікс ‑ал‑а, які характарызуе асобу па інтэнсіўнай знешняй прыкмеце з экспрэсіяй зніжанасці (Сцяцко, Афікс. наз., 93–94).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́цма: тоцма стаць ’застыць ад страху’ (ТС). Утворана ад стоц(ь)ма стаць, як роўма раўці, бегма бегчы, варма варыць і да таго пад., параўн. стоці, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раве́ць ’раўці, крычаць’ (віл., в.-дзв., лаг., Сл. ПЗБ). Параўн. рус. реве́ть ’тс’. Арэальнае ўтварэнне паўночнабеларускіх і паўднёварускіх гаворак у выніку уніфікацыі асновы (Жакава, Бел.-рус. ізал., 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Моўрыць ’знаходзіцца ў стане панурасці, абыякавасці (напр., аб карове, калі яна не есць)’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. mauróti ’раўці’, ’румзаць’, ’плакаць’, maũrinti ’валачыся, плесціся па гразі’, maurióti ’блукаць, бадзяцца’, maũryti ’плесціся па гразі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́ўцянь 1 ’расліна каля рэчкі з тоўстым пустым у сярэдзіне ствалом’ (Бір. Дзярж.). Па апісанні падобна, што гаворка ідзе пра баршчэўнік Сасноўскага (Heracleum sosnowskyi). Паколькі сок расліны можа выклікаць апёкі скуры чалавека, можна дапусціць паходжанне назвы ад раўці (гл.), параўн. яшчэ рэвоцень ’плакса’. Семантычная паралель у рускай мове: крикун, крыкун ’расліна Cicuta virosa L.’, гэтай раслінай часта атручваюцца буйныя рагатыя жывёлы, беларуская назва шалей (гл. шал).
Рэ́ўцянь 2 ’бадзяга’ (Сцяшк. Сл.). Высушаная расліна — народны сродак ад рэўматычных і іншых боляў. Відавочна, ад раўці (гл.), таксама гл. рэўцянь 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)