жыга́ла, ‑а, н.
Разм. Металічны востры прут, якім прапякаюць дзіркі ў дрэве, косці. Яначку нібы жыгалам прапякло наскрозь. Ад сярэдзіны пачало цяпло па жылах расцякацца. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэнт, ‑а, М ‑нце, м.
Металічны прут. [Брамка] была з тоўстых жалезных прэнтаў, а клямка — медная. Карпюк. [Матросы] зачапілі за краты, але ледзь клетка кранулася — некалькі прэнтаў выламалася. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцізо́рык, ‑а, м.
Невялікі складаны кішэнны нож. Стась прыўзнімаецца, дастае з кішэні сцізорык, пачынае стругаць лазовы прут. Асіпенка. У бацькі ёсць сцізорык са штопарам і шылам. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абру́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Вузкі драўляны ці металічны вобад, які набіваецца на бочку, кадушку і пад. для змацавання клёпак.
2. Сагнутая ў кольца пласціна (або стрыжань, прут і пад.).
Гімнастычны а.
3. Упрыгожанне, якое надзяецца на галаву.
Залаты а.
|| прым. абру́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напячы́ сов.
1. в разн. знач. напе́чь;
н. піраго́ў — напе́чь пирого́в;
напякло́ галаву́ — безл. напекло́ го́лову;
2. нажа́рить;
н. сква́рак — нажа́рить шква́рок;
3. накали́ть, раскали́ть;
н. жале́зны прут — накали́ть (раскали́ть) желе́зный прут
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дубе́ц, -бца́ м. хворости́на ж., хлыст; прут;
з дубцо́ў пляту́ць кашы́ — из пру́тьев плету́т корзи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сте́ржень м.
1. техн. стры́жань, -жня м., шпень, род. шпяня́ м.; прут, род. пру́та м.;
металли́ческий сте́ржень металі́чны стры́жань (прут, шпень);
поршнево́й сте́ржень по́ршневы шпень (прут);
2. (нарыва) разг. стры́жань, -жня м.;
сте́ржень чи́рья стры́жань ску́лы;
3. перен. (основа) асно́ва, -вы ж.; стры́жань, -жня м.;
сте́ржень всей рабо́ты асно́ва ўсёй рабо́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прэнт ’металічны прут; арматурнае жалеза’ (ТСБМ, Янк. 1, Бір. Дзярж., Жд., Сл. ПЗБ), прэнт ’качарга’ (Сіг.), ’шворан’ (Мат. Гом.), ’жалезны шпень, які падтрымлівае каптур над камінкам’ (івац., Нар. сл.), ’драўляная частка плуга’ (Выг.), ’мера паверхні (зямлі)’ (Бес.). З польск. pręt ’прут’. Гл. таксама прут, якое, відаць, паўплывала на развіццё семантыкі запазычанага прэнт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шморг, выкл. у знач. вык.
Ужываецца паводле знач. дзеясл. шморгаць — шмаргануць. Бабіна дачка — шморг! і выцягнула з.. [чароціны] сталёвы прут. Якімовіч. — А старшыня, — не спыняўся расказчык, — адскочыўся ды за люстэрка. Хустачку выняў — шморг, шморг — выціраецца. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пруто́к, -тка́ м.
1. (для вязанья) пруто́к, спи́ца ж., игла́ ж.;
2. (уменьш. к прут) пру́тик
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)