рэ́дкасць, -і, ж.

1. гл. рэдкі.

2. Рэдкая з’ява.

Жывыя кветкі на Поўначы — вялікая р.

3. Рэдкі прадмет, музейная, антыкварная рэч.

Бібліяграфічная р.

Калекцыя рэдкасцей.

◊

На рэдкасць — аб кім-, чым-н. выключным, рэдкім.

Дні стаялі на рэдкасць халодныя.

Не рэдкасць — звычайна, часта бывае.

Такія выпадкі — не рэдкасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́ўнач

I ж., в разн. знач. се́вер м.;

на п. ад Мі́нска — к се́веру от Ми́нска

II ж. (середина ночи) по́лночь

III (По́ўнач) (самая северная территория Европы и Азии и полярная область) м. Се́вер;

наро́ды По́ўначы — наро́ды Се́вера;

раслі́ннасць По́ўначы — растите́льность Се́вера

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

не́рпа, ‑ы, ж.

Ластаногая млекакормячая жывёліна сямейства цюленяў. Адзін чалавек жыў ад нашага горада далёка-далёка, на поўначы. Лавіў там рыбу, паляваў на нерпаў. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́ўдзень¹, -дня, м.

1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы.

Вецер з поўдня.

Вокны выходзяць на п.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку.

На поўдні Беларусі.

3. Мясцовасць з цёплым, гарачым кліматам, цёплыя краі.

Жыхары поўдня.

Адпачываць на поўдні.

|| прым. паўднёвы, -ая, -ае.

П. полюс.

П. тэмперамент (уласцівы жыхарам поўдня).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кароткахваляві́к, ‑левіка, м.

Радыёаматар, які займаецца перадачай і прыёмам па радыё на кароткіх хвалях. Звязаліся [радыёаматары] па эфіру .. з цеплаходам .. Але пачуць кароткахвалевікоў Поўначы ім ніяк не ўдавалася. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

характе́рный характэ́рны;

характе́рное лицо́ характэ́рны твар;

характе́рная черта́ характэ́рная ры́са;

характе́рный для се́вера кли́мат характэ́рны для по́ўначы клі́мат.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кухля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Верхняя кашуля з футра ў народаў Поўначы. З-пад сваёй новай кухлянкі.. [Тынэлькут] дастае паперку і, асцярожна разгарнуўшы, падае мне. Бяганская.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пу́шчанскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пушчы. Атрад перасек другі на сваім шляху пушчанскі тракт. Брыль. Санаторый «Курганы» мясціўся на поўначы рэспублікі, у засені густога пушчанскага лесу. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -дзь; -джаны і прасядзе́ць, -яджу́, -ядзіш, -ядзіць; -ядзім, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі; -е́джаны; зак.

1. Правесці які-н. час седзячы або прабыць дзе-н. (дзе можна сядзець).

П. у гасцях да поўначы.

2. што. Працерці або праціснуць доўгім сядзеннем (разм.).

П. штаны. П. крэсла.

|| незак. прасе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прасе́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Корг ’надводны або падводны камень’ (Яшк.). Параўн. рус. корга ’тс’. Распаўсюджанне на рускай поўначы сведчыць аб запазычанні з карэльск. korgo ’водмель’ (Фасмер, 2, 323).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)