мурло́, ‑а, н.
Груб. Твар чалавека (тоўсты і шырокі). Гаспадарку глядзеў Лявон — дзябёлы мужчына з чырвоным мурлом. Асіпенка. Конюх адчыніў дзверцы, высадзіў сваё румянае мурло. Брыль. // Чалавек з мурлатым тварам (ужываецца як лаянка).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мярзо́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вельмі агідны, паганы; подлы. Мярзотнае стварэнне. Мярзотная лаянка. □ У глыбіні душы.. [Люба] адчувала, што адбылося нешта непапраўнае і па сваёй сутнасці агіднае, мярзотнае. Лынькоў. [Патоцкі] не задумваецца ў выбары сродкаў для дасягнення сваіх мярзотных мэт. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
база́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да базару. Базарная плошча. Базарны дзень.
2. Разм. Непрыстойны, грубы. Базарная размова. Базарная лаянка. // Блізкі да выдумак, плётак. Базарныя чуткі.
•••
Базарная баба гл. баба 1.
Грош цана (у базарны дзень) гл. цана.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Праклён ’лаянкавае слова, лаянка, абурэнне’, ’крайняе асуджэнне’ (ТСБМ, Шат., Касп., Др.-Падб., Гарэц.; карэліц., зэльв., Сл. ПЗБ), проклён ’тс’ (ТС). Да праклінаць < клясці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мо́цны, -ая, -ае.
1. Трывалы, такі, які цяжка парваць, разбіць, зламаць.
М. лёд.
М. арэх.
2. Здаровы, дужы.
М. арганізм.
3. Устойлівы, трывалы.
Моцныя сувязі.
Моцная дружба.
4. Значны па ступені свайго праяўлення, моцы, велічыні.
М. сон.
Моцна (прысл.) пакахаць каго-н.
5. Не разбаўлены, канцэнтраваны.
М. раствор.
6. Багаты, заможны, з вялікім дастаткам (разм.).
М. гаспадар.
7. перан. Дасведчаны, вопытны, з добрымі ведамі.
М. вучань.
◊
Моцнае слоўца — лаянка, грубыя словы.
|| наз. мо́цнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Агу́ндыр ’сабака (лаянка), сабачы сын’ (Бяльк.). Слова запазычана з ідыш а hund der. Гл. Вінэр, ЖС, 1, 1895, 58; Карскі, Белорусы, 172. Гл. цугундыр.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агі́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае агіду (у 1 знач.). Агідны пах. Агідная лаянка. □ Нечым страшным і пачварным аддало ў першы момант ад.. [нямецкай вінтоўкі], усё роўна як ад агіднай змяі. Кулакоўскі.
2. Вельмі дрэнны, брыдкі, гадкі. Бюракратызм.. — адзін з самых агідных перажыткаў мінуўшчыны. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адро́ддзе, ‑я, н.
Зневаж. Чый‑н. патомак, нашчадак. [Ганна:] — Тут жа яго [маёра] расстраляць! Каб нідзе не пакідаць за сабой адроддзе панскае! Нікановіч. [Чачык:] — Падумаеш, начальнікам вялікім зрабіўся.. Калі я злодзей, то ты тады адроддзе зладзейскае. Пташнікаў. / Ужываецца як лаянка. [Агата:] — Ідзі, адроддзе воўчае, адгэтуль! Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́нныйI (ругательный) ла́янкавы; (неприличный) непрысто́йны; (скверный) бры́дкі; (оскорбительный) знява́жлівы;
бра́нное сло́во, бра́нное выраже́ние непрысто́йнае (бры́дкае, знява́жлівае) сло́ва, (ругательство) ла́янка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перапа́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм.
1. Тое, што і перастрэлка. Тры роты пяхотнага палка.. трапілі ў перапалку, наскочыўшы на засаду. Лынькоў.
2. перан. Крыклівая спрэчка, лаянка. Сямейная перапалка. □ Мароз з апушчанымі вачамі чакаў, пакуль скончыцца перапалка паміж Шэметам і Цмыгам. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)