размазго́ліць
‘разбіць каго-небудзь, што-небудзь да крыві’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
размазго́лю |
размазго́лім |
| 2-я ас. |
размазго́ліш |
размазго́ліце |
| 3-я ас. |
размазго́ліць |
размазго́ляць |
| Прошлы час |
| м. |
размазго́ліў |
размазго́лілі |
| ж. |
размазго́ліла |
| н. |
размазго́ліла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
размазго́ль |
размазго́льце |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
размазго́ліўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пракусі́ць, -ушу́, -ўсіш, -ўсіць; -ўшаны; зак., што.
Кусаючы, праткнуць наскрозь.
П. губу да крыві.
|| незак. праку́сваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чы́рвань, -і, ж.
1. гл. чырвоны.
2. Чырвоная пляма, пачырваненне ад прыліву крыві, запалення.
3. Румянец.
Твар наліўся чырванню.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крывяны́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да крыві (у 1 знач.). Крывяны ціск. // Які складаецца з крыві, змяшчае ў сабе кроў. Крывяная капля. // Прыгатаваны з крыві. Крывяная каўбаса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перелива́ние пераліва́нне, -ння ср.;
перелива́ние кро́ви мед. пераліва́нне крыві́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крывяні́сты, -ая, -ае.
3 кроўю, які змяшчае ў сабе пэўную колькасць крыві; з кроўю.
Крывяністае мяса.
|| наз. крывяні́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насмакта́ць, -смакчу́, -смо́кчаш, -смо́кча; -смакчы́; зак., чаго.
Высмактаць нейкую колькасць чаго-н.
Камар насмактаў крыві.
|| незак. насмо́ктваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кроў, крыві́; Т кро́ўю і крывёй, ж.
1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў.
Артэрыяльная к.
2. перан. Блізкае кроўнае сваяцтва.
Адной крыві.
3. Пра пароду жывёл.
Бульдог чыстай крыві.
◊
Гарачая кроў — пра тэмпераментнага чалавека.
Кроў за кроў — помсціць забойствам за забойства.
Кроў з малаком — пра чалавека з румяным свежым тварам.
Кроў іграе (кіпіць) у каго — пра багацце жыццёвых сіл, энергіі.
Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) — пра пачуццё жаху, моцнага перапуду.
Льецца (праліваецца) кроў — пра масавае забойства, звычайна ў час вайны.
Плоць ад плоці, кроў ад крыві (кніжн.) — аб тым, што створана ўласнай працай і клопатамі.
Псаваць кроў каму — псаваць настрой, раздражняць.
Сэрца кроўю абліваецца — цяжка каму-н. ад душэўнага болю, пачуцця спагады, жалю.
Умыцца кроўю — быць збітым.
|| прым. крывяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
К. ціск (ціск крыві ў сасудах).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратрамбі́н, ‑у, м.
Складаны бялок у плазме крыві, з якога ўтвараецца фермент трамбін, неабходны для згусання крыві.
[Ад лац. pro — замест, раней і грэч. thrombós — камяк, згустак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамазгата́ць
‘прабіць што-небудзь да мозгу, да крыві (прамазгатаць каму-небудзь галаву)’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прамазгачу́ |
прамазго́чам |
| 2-я ас. |
прамазго́чаш |
прамазго́чаце |
| 3-я ас. |
прамазго́ча |
прамазго́чуць |
| Прошлы час |
| м. |
прамазгата́ў |
прамазгата́лі |
| ж. |
прамазгата́ла |
| н. |
прамазгата́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
прамазгачы́ |
прамазгачы́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
прамазгата́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)