Лыжок ’частка сахі, якая служыць для ўмацавання канструкцыі’ (маз., Смул.). Да лыгаць 2. Суфікс паводле віжок (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

канстру́кцыя, ‑і, ж.

1. Будова, узаемнае размяшчэнне частак, дэталей якога‑н. збудавання, механізма і пад. Новая канструкцыя. Канструкцыя станка.

2. часцей мн. (канстру́кцыі, ‑ый). Складанае збудаванне або яго неабходная частка. Жалезабетонныя канструкцыі. □ На збудаваным з лёгкіх стальных канструкцый агрэгаце знаходзілася.. пляцоўка. Паслядовіч.

3. Размяшчэнне слоў у мове з пункту гледжання іх граматычнай сувязі; граматычная будова словазлучэнняў. Прыназоўнікавая канструкцыя. Залежная канструкцыя. Канструкцыя сказа.

[Лац. constructio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фла́тэр, ‑у, м.

Спец. Спалучэнне выгінальных і круцільных ваганняў у крылах і іншых элементах канструкцыі самалёта, што прыводзяць да разбурэння самалёта. Барацьба з флатэрам крыла самалёта.

[Англ. flutter.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пры́нцып, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.

Прынцып прававой дзяржавы.

Прынцыпы мастацтва.

2. Перакананне, погляд на рэчы.

Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.

Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпе тэлефона.

◊

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

Упрынцыпе я згодзен.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Намахі́ ’жэстамі’ (ТС). З прыназоўнікава-іменнай канструкцыі *на махі, г. зн. михамі, дзе другая частка — аддзеяслоўны назоўнік у форме він. скл. мн. л.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мадэ́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Узорны экзэмпляр для вырабу чаго-н.

Новая м. сукенкі.

2. Макет якога-н. вырабу, часцей у зменшаным выглядзе.

М. самалёта.

3. Тып, марка канструкцыі.

Новая м. аўтамабіля.

4. Схема якой-н. з’явы або фізічнага аб’екта (спец.).

М. атама.

|| прым. мадэ́льны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

электро́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Праваднік, пры дапамозе якога частка электрычнага ланцуга, што ўтвараецца правадамі, злучаецца з часткай ланцуга, што праходзіць у неметалічным асяроддзі (вадкасці, газе і інш.).

Дадатны э. (анод). Адмоўны э. (катод).

2. Элемент канструкцыі, па якім куды-н. падводзіцца электрычны ток.

Зварачны э.

|| прым. электро́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распа́лубка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

1. Спец. Разборка апалубкі бетонных і жалезабетонных канструкцыі.

2. У архітэктуры — частка зводу, утвораная перасячэннем дзвюх узаемна перпендыкулярных цыліндрычных паверхняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́тчык, ‑а, м.

Прыстасаванне ў аўтаматычнай або тэлемеханічнай канструкцыі, якое прымае, пераўтварае і перадае інфармацыю кантрольна-вымяральнаму ці каманднаму прыбору. Цеплавыя датчыкі паведамілі, што за бартом плюс шэсцьдзесят па Цэльсію. Шыцік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Надвор ’падворак’: cèły nadwór (Пятк. 2). Узнікла ў выніку пераасэнсавання і зліцця прыназоўнікавай канструкцыі на двор: ’вонкі, за межы хаты’ > ’прастора па-за хатай’ > ’месца каля хаты, абмежаванае гаспадарчымі пабудовамі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)