адбыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да адбыць (у 1–3 знач.).
•••
Адбывалаўку адбываць — працаваць нехаця; без жадання, фармальна выконваць работу, абавязкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прафо́рма, ‑ы, ж.
Знешняя фармальнасць, выгляд. [Штрыпке:] — Яны працуюць толькі для праформы, у іх не відаць шчырага жадання наладзіць як след работу дэпо. Лынькоў.
[Ад лац. pro forma — для формы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чха́цца, ‑аецца; безас. незак.
Пра наяўнасць неадольнага жадання чхаць. Прыйшло Іллюку на памяць, што як чхаецца, дык і слёзы на вачах знаходзяцца. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.
1. Паддавацца чытанню; быць чытэльным.
Апавяданне чытаецца з цікавасцю.
Надпіс цяжка чытаецца.
2. безас. Пра наяўнасць жадання ці магчымасці чытаць.
Мне сёння не чытаецца.
3. перан. Распазнавацца, угадвацца па якіх-н. прыкметах.
У вачах чытаўся сум.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нежада́нне, ‑я, н.
Адсутнасць жадання; ухіленне ад чаго‑н. [Леснічыха] чамусьці гаварыла неахвотна. І ў гэтым нежаданні расказваць пра сябе Язэп адчуваў нейкую таямніцу. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́цца¹, калю́ся, ко́лешся, ко́лецца; каліся; незак.
1. Мець здольнасць калоць (у 1 знач.).
Шыпшына колецца.
2. Наносіць адзін аднаму раны вострай зброяй.
К. пікамі.
3. Мець звычку бадацца (разм.).
Каровы колюцца.
◊
І хочацца і колецца (разм., жарт.) — пра адначасовае адчуванне жадання і нерашучасці зрабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Любкі ’частка дзяльбы на дзве долі, якую адзін з удзельнікаў падзелу выбірае сабе’ (Цясл.). З рус. любки́ ў спалучэннях по любка́м, на любки́, любка́ ’добраахвотна, паводле свайго жадання, на выбар’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асця́га ’ўпартасць пры дасягненні недасягальнага жадання, крыклівасць’ (Гарэц.). Утворана як бязафіксны назоўнік ад дзеяслова асцягвацца ’ўпарта дабівацца чагосьці’ (Касп.), які ўтвараецца з прэфіксам а‑ (о‑) ад сцягвацца, утворанага ад цягнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бескары́слівы, ‑ая, ‑ае.
Які зроблены без жадання атрымаць асабістую карысць. Бескарыслівы высакародны ўчынак. Бескарыслівая дапамога. // Якому не характэрна карыслівасць, імкненне да асабістай выгады. Бескарыслівае служэнне народу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ігра́цца, ‑аецца; незак.
1. Зал. да іграць (у 1–3 знач.).
2. безас. Разм. Пра наяўнасць жадання, настрою іграць (пра артыстаў і інш.). Артысту не ігралася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)