перамы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., каго-што.
1. Памыць, вымыць нанава, яшчэ раз. Перамыць падлогу. Перамыць бялізну.
2. Памыць, вымыць усё, многае або ўсіх, многіх. Перамыць усіх дзяцей. □ Мы з Надзеяй хутка прыбралі стол, перамылі посуд. Савіцкі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Размыць. У адным месцы вада .. перамыла грэблю, і рагазінцы з грабарскімі рыдлёўкамі хадзілі ўціхамірваць стыхію. Сабаленка. / у безас. ужыв. Дарогу тут перамыла ўжо метраў на восем ўшыркі. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабяла́, прысл.
1. Чыста, да белага колеру. Вымыць сарочку дабяла.
2. Да белага напалу. У горне ляжаў прадаўгаваты кавалак распаленага дабяла жалеза, ад яго з лёгкім трэскам разляталіся ў бакі блакітныя іскры. Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мыты
1. вы́мытый; умы́тый;
2. вы́стиранный, прости́ранный, вы́мытый;
3. вы́мытый;
4. вы́мытый;
1-4 см. вы́мыць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак.
1. чаго. Вымыць нейкую колькасць.
Н. бялізны.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Нанесці плынню, хвалямі.
Рака намыла водмель.
3. чаго. Прамываючы пароду вадой, здабыць нейкую колькасць чаго-н. (звычайна пра золата).
Н. золата.
4. што і чаго. Стварыць збудаванне з зямлі пры дапамозе землясоснай машыны.
Н. дамбу.
|| незак. намыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. намы́ў, -мы́ву, м. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дачы́ста нареч.
1. до́чиста;
вы́мыць д. — вы́мыть до́чиста;
2. (полностью) до́чиста, на́чисто, подчисту́ю;
з’е́лі ўсё д. — съе́ли всё до́чиста (на́чисто, подчисту́ю)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умы́ць, умыю, умыеш, умые; зак.
1. каго-што. Памыць, вымыць, апаласнуць каму‑н. твар, рукі, шыю. Умыць твар і прычасацца.
2. (звычайна ў форме дзеепрым. зал. пр.); перан. Памачыць, асвяжыць дажджом, расой. Ранак сонечны, умыты росамі. Пестрак.
•••
Умыць рукі — ухіліцца ад удзелу ў якой‑н. справе, зняць з сябе адказнасць за што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умы́цца, умыюся, умыешся, умыецца; зак.
1. Памыць, вымыць сабе твар, рукі. Умыцца крынічнаю вадой. □ — Мы потым, — адказала Галя і тузанула сястру за руку. — Пайшлі хуценька ўмыемся. — І абедзве выскачылі праз сенцы на двор. Хадкевіч.
2. перан. Абмыцца, асвяжыцца дажджом, расой і пад. Сонца, умыйся расою На світальнай зары. Бялевіч.
•••
Умыцца кроўю — быць збітым.
Умыцца слязамі — заплакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак.
1. каго-што. Мыццём ачысціць (ад бруду, гразі і пад.); вымыць. Змыць што-н. з чаго-н.
А. бруд з вопраткі.
А. рукі.
2. спец., што. Прамываннем ачысціць ад прымесей.
А. залаты пясок.
3. перан. Зняць віну, ганьбу, грэх; вярнуць гонар.
Чорную душу не адмыеш!
4. Размываючы плынню, патокам, аддзяліць.
Рака адмыла частку берага.
|| незак. адмыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. адмыва́нне, -я, н. і адмы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач., спец.).
|| прым. адмы́вачны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́чыста нареч.
1. на́чисто, на́бело;
перапіса́ць н. — переписа́ть на́чисто (на́бело);
2. на́чисто, до́чиста;
вы́мыць н. — вы́мыть на́чисто (до́чиста);
3. разг. (полностью) на́чисто, до́чиста, подчисту́ю; вчисту́ю;
з’е́лі ўсё на́чыста — съе́ли всё на́чисто (до́чиста, подчисту́ю)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., што і чаго.
1. Памыць, вымыць нейкую колькасць чаго‑н. Намыць гару бялізны. Намыць талерак. Намыць бульбы.
2. Нанесці сваёй плынню, сваімі хвалямі. Рака памыла выспу. Намыць мель. □ Тут грунт трывалейшы: ручай нажыў нямала, пяску. Пальчэўскі. Магчыма, некалі, у дагістарычны перыяд, у сто разоў больш магутная рака памыла гэтыя высокія пясчаныя дзюны, на якіх пасля разумныя людзі пасадзілі лес. Шамякін. / у безас. ужыв. Завішнюк доўга яшчэ стаяў, глядзеў на вуліцу, на пясок — думаў: адкуль яго набралася гэтулькі.., мусіць, памыла, прыгнала вадой у дажджы ад лесу. Пташнікаў.
3. Стварыць збудаванне з зямлі пры дапамозе землясоснай машыны. Намыць плаціну. Намыць дамбу. // Укласці пры дапамозе вадзянога струменю. Намыць тысячу кубаметраў грунту.
4. Прамываючы народу вадой, здабыць нейкую колькасць чаго‑н. (звычайна пра золата). Намыць кілаграм золата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)