паадса́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. Пра многае — апдзяліўшы, пасадзіць на новае месца.
П. буракі.
2. што. Пра многае — замест таго, што прапала, згінула, пасадзіць зноў.
П. бульбу.
3. каго. Пра многіх — прымусіць сесці асобна.
П. вучняў за асобныя парты.
4. каго. Пра многіх — адняць ад маці.
П. цялят.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павы́сіцца, -ы́шуся, -ы́сішся, -ы́сіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш высокім.
Узровень вады павысіўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узмацніцца, палепшыцца, удасканаліцца.
Цікавасць да кніг павысілася.
Веды вучняў павысіліся.
3. Перайсці на больш высокую аплату працы (разм.).
Павысілася па службе.
|| незак. павыша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
супако́іць, -ко́ю, -ко́іш, -ко́іць; -ко́ены; зак.
1. каго-што. Прывесці каго-, што-н. у стан спакою; прымусіць весці сябе ціха; утаймаваць.
С. вучняў.
С. сабаку.
С. душу маці.
2. што. Змякчыць, зрабіць менш інтэнсіўным, паменшыць.
С. зубны боль.
|| незак. супако́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. супако́йванне, -я, н. і супакае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
та́бель, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Спіс, пералік чаго-н. у пэўным парадку.
2. Ведамасць паспяховасці вучняў.
3. Спецыяльная ведамасць для ўліку рабочага часу ва ўстановах, арганізацыях і пад.
○
Табель аб рангах — у дарэвалюцыйнай Расіі: суадносіны чыноў ваеннага, грамадзянскага і прыдворнага ведамстваў па рангах, класах.
|| прым. та́бельны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недавучы́ць, ‑вучу, ‑вучыш, ‑вучыць; зак., каго-што і без дап.
Правучыць менш, чым трэба. Недавучыць вучняў да восьмага класа. // Вывучыць не поўнасцю, не да канца. Недавучыць верш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апо́стал ’паслядоўнік пэўнага вучэння (першапачаткова адзін з 12 вучняў Хрыста)’; ’кніга, якая ўключае пэўную частку Новага завету’. З першых пісьмовых помнікаў усходнеславянскіх і наогул славянскіх моў. Ва ўсходнеславянскіх са ст.-слав. апостолъ ’пасланнік божы’, ’кніга’ (Шанскі, 1, А, 129) < грэч. ἀπόστολος ’тс’ (Фасмер, 1, 81; Фасмер, Этюды, 33), якое ўтворана ад ἀποστέλλω ’пасылаць’. З грэчаскай у лацінскую і іншыя мовы хрысціянскіх народаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спе́ўнік, ‑а, м.
Зборнік песень, рамансаў і інш. твораў для спеву. З імем Нестара Сакалоўскага звязана складанне аднаго з першых у рэспубліцы спеўнікаў для вучняў пачатковых школ. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дамаво́дства, ‑а, н.
Вядзенне дамашняй гаспадаркі. Займацца дамаводствам. // Адзін з прадметаў працоўнага выхавання вучняў у школе. — Мы вучыліся на ўроку дамаводства падаваць на стол, — папраўляючы фартушок, сказала дзяўчынка. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пансіён, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У дарэвалюцыйнай Расіі і ў замежных краінах: закрытая сярэдняя навучальная ўстанова з інтэрнатам і поўным забеспячэннем вучняў.
П. шляхетных дзяўчат.
2. Тое, што і пансіянат (уст.).
3. Утрыманне на поўным забеспячэнні таго, хто жыве ў каго-н.
Пакой з пансіёнам.
Жыць на поўным пансіёне.
|| прым. пансіённы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чыстапіса́нне, ‑я, н.
Навучальны прадмет у пачатковых класах, які мае сваёй мэтай выпрацоўку прыгожага почырку ў вучняў. Двойку Борка зарабіў Па чыстапісанню: Ён у кляксах утапіў Словы ўсе дазвання. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)