трансфармі́зм, ‑у. м.

Пазбаўленае элементаў гістарызму ўяўленне аб змяненні і ператварэнні арганічных форм, паходжанні адных арганізмаў ад другіх, якое папярэднічала дарвінізму.

[Ад лац. transformare — пераўтвараць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

меты́л, ‑у, м.

Група атамаў, у састаў якой ўваходзяць адзін атам вугляроду і тры атамы вадароду (з’яўляецца састаўной часткай многіх арганічных злучэнняў).

[Фр. méthyle.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

метыле́н, ‑у, м.

Група атамаў, у састаў якой ўваходзяць адзін атам вугляроду і два атамы вадароду (з’яўляецца састаўной часткай многіх арганічных злучэнняў).

[Фр. méthyléne.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вугляво́ды, ‑аў; адз. вуглявод, ‑у, М ‑дзе, м.

Група арганічных злучэнняў, у састаў якіх уваходзяць вуглярод, кісларод і вадарод (напр., крухмал, цукар).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глей, ‑ю, м.

1. Адклады на дне вадаёмаў, у састаў якіх уваходзяць найдрабнейшыя часцінкі мінеральных і арганічных рэчываў; іл. Азёрныя глеі, запаўняючыя большым або меншым слоем дно азёрнай катлавіны, складаюцца з сумесі арганічных і мінеральных часцінак. Прырода Беларусі.

2. Слой глебы светлай афарбоўкі, які ўтварыўся пад уплывам жыццядзейнасці анаэробных бактэрый. Сіняватая ад глею дарога ідзе паміж тарфянога балота і поля. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мінералізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

Спец.

1. Ператварыцца (ператварацца) у мінеральныя злучэнні (аб арганічных рэчывах).

2. Насыціцца (насычацца) мінеральнымі солямі.

3. толькі незак. Зал. да мінералізаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

флаэ́ма, ‑ы, ж.

Спец. Тканка вышэйшых раслін, якая служыць для падачы арганічных рэчываў, што сінтэзуюцца галоўным чынам у лістах; тое, што і луб (у 1 знач.).

[Ад грэч. phloios — кара, лыка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іл, ілу, м.

Адкладанні найдрабнейшых часцінак мінеральных і арганічных рэчываў на дне вадаёмаў. Азёрна-рачны іл. □ У змроку, у іле ляжаць карасі, У зеллі багністым жыруюць язі. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

браджэ́нне, ‑я, н.

1. Працэс распаду арганічных рэчываў, які адбываецца пад уплывам мікраарганізмаў або вылучаных з іх ферментаў. Спіртавое браджэнне.

2. перан. Хваляванне, узрушэнне, узбуджэнне. Браджэнне розумаў. Рэвалюцыйнае браджэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стэро́іды, ‑аў; адз. стэроід, ‑у, М ‑дзе, м.

Група арганічных рэчываў расліннага і жывёльнага паходжання, якія маюць важнае значэнне для жыццядзейнасці арганізмаў і часта прымяняюцца ў якасці лекавых сродкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)