Віхта́ ’вага ў студні з жураўлём’ (ДАБМ, 270). Няясна. Верагодна, аддзеяслоўнае ўтварэнне ад *віхтаць ’хістацца, качацца’, якое да віхаць з т устаўным у выніку экспрэсіўнага характару слова. Параўн. маг. віхто́вы ’скоры, рашучы, актыўны, энергічны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэмакра́тыя, -і, ж.
1. Палітычны лад, заснаваны на прызнанні прынцыпаў народаўладства, свабоды і роўнасці грамадзян.
2. Прынцып арганізацыі калектыўнай дзейнасці, пры якім забяспечваецца актыўны і раўнапраўны ўдзел у ёй усіх членаў калектыву.
|| прым. дэмакраты́чны, -ая, -ае.
Д. лад.
Дэмакратычная рэспубліка.
Дэмакратычная партыя.
Дэмакратычныя пераўтварэнні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ваяўні́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Схільны да вайны. Ваяўнічыя плямёны. // Разм. Задзірысты. Ваяўнічы настрой.
2. Мужны, адважны, баявы. Ваяўнічы выгляд. Ваяўнічы вокліч.
3. Актыўны і непрымірымы ў барацьбе. Ваяўнічы атэіст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́рган, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Частка арганізма, якая мае пэўную будову і спецыяльнае прызначэнне.
О. зроку.
Унутраныя органы.
2. перан., чаго. Сродак, зброя.
Друк — актыўны о. прапаганды.
3. Дзяржаўная ці грамадская ўстанова, арганізацыя.
Мясцовыя органы.
О. аховы здароўя.
4. Друкаванае выданне, што належыць якой-н. установе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
актыві́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Актыўны член якога‑н. калектыву; грамадою работнік. [Бацька], даваенны калгасны актывіст, перадавы ў вобласці жывёлавод, загінуў у партызанах. Кавалёў. [Ніна] з працавітай сям’і: ведаю бацьку яе, актывіста з суседняй вёскі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасі́ўны¹, -ая, -ае.
1. Які не праяўляе дзейнасці, неэнергічны, абыякавы да ўсяго; проціл. актыўны.
П. наглядальнік.
Пасіўна (прысл.) адносіцца да чаго-н.
2. Залежны, пазбаўлены самастойнасці.
Іграць пасіўную ролю ў чым-н.
3. Пра знешні гандаль: такі, пры якім увоз перавышае вываз (спец.).
П. баланс знешняга гандлю.
|| наз. пасі́ўнасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзві́жнік, ‑а, м.
1. Чалавек, які ў імя служэння богу падвяргае сябе доўгім малітвам і посту; аскет. Хрысціянску падзвіжнік.
2. Самаадданы працаўнік. Нястомны і вялікі падзвіжнік,.. [Чорны] і ў апошнюю хвіліну жыцця застаўся велічным у сваёй .. сціпласці. Вітка. // чаго. Актыўны, адданы грамадскі дзеяч. Падзвіжнік навукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́нны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн.
1. Дзейсны, актыўны; непасрэдны. Ігнат быў камсамольцам. Ён браў чынны ўдзел ва ўсім камсамольскім жыцці. Лынькоў. Самы чынны ўдзел браў я ў рабоце школьнага літгуртка. Мележ.
2. Прасякнуты важнасцю, саліднасцю. Стараліся быць мужчынамі. Начлег нам здаваўся казкай. І з выглядам самым чынным Насілі вайсковыя каскі. Маркевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мабілізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.
1. каго-што. Правесці (праводзіць) мабілізацыю (у 1 і 2 знач.) каго-, чаго-н.
М. у армію.
2. каго (што) на што. Правёўшы неабходныя мерапрыемствы, прывесці (прыводзіць) у актыўны стан для дасягнення якой-н. мэты.
М. шырокія масы на пасадку лесу.
|| зак. таксама адмабілізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны (да 1 знач.).
|| звар. мабілізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся; зак. таксама адмабілізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
барацьбі́т, ‑а, М ‑біце, м.
Удзельнік барацьбы за што‑н. Барацьбіты падполля. □ У спіс барацьбітоў за мір і я Сваё імя паставіць права маю. Зарыцкі. // Актыўны дзеяч, змагар за распаўсюджанне новага, перадавога. Ударнік — барацьбіт за высокія тэмпы, за беззаганную якасць работы. Шынклер. Песенны голас паэта .. ўздымаецца да голасу барацьбіта, у якога ёсць пэўная мэта і ваяўнічы запал. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)