павышу́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Вышукаць, адшукаць усіх, многіх або ўсё, многае. Павышукваць падсудных. Павышукваць патрэбныя кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́меркаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак., што.
1. Знайсці, адшукаць шляхам дакладнага разліку, выгадаць.
В. грошы на рамонт кватэры.
В. свабодную гадзіну.
2. Выбраць зручны момант.
3. Правільна разлічыць, загадзя вызначыць.
Усё вымеркавалі, дзе што будзем садзіць і сеяць.
|| незак. вымярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прывы́драцца, прыву́драцца ’прыблытацца, прывалачыся’ (ТС). Да вы́драцца (< вы́драць, гл. драць) са зменай семантыкі, абумоўленай экспрэсіўнасцю ўжывання; параўн. ву́драцца ’насціся, нечакана з’явіцца’, ву́драць ’адшукаць, дастаць’, першасным значэннем якога з’яўляецца ’нанава распрацаваць поле’ (ТС), г. зн. ’навіна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́параць, -ру, -раш, -ра; -раны; зак.
1. што. Разрэзаўшы па швах, выняць.
В. рукаў.
2. што. Выкалаць чым-н. вострым.
В. вочы.
3. каго. Поручы, прымусіць вылезці адкуль-н.
В. лісу з нары.
4. што. Знайсці, адшукаць (разм.).
В. рэдкую кніжку.
|| незак. выпо́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лагагры́ф, ‑а, м.
Род шарады або загадкі, для рашэння якой трэба адшукаць загаданае слова і ўтварыць ад яго новыя словы перастаноўкаю або выкідваннем асобных складоў ці літар.
[Ад грэч. lógos — слова і griphos — загадка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыска́ць, сышчу́, сы́шчаш, сы́шча; сышчы́; сыска́ны; зак.
1. што з каго. Прымусіць вярнуць сабе што-н. пазычанае каму-н.; прымусіць заплаціць.
С. сто рублёў.
Пасвішчаш, пакуль сышчаш (прымаўка).
2. каго-што. Знайсці, адшукаць (разм.).
Чорт сем пар лапцей стаптаў, пакуль такую пару сыскаў (з нар.).
|| незак. сы́скваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. сы́скванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазнахо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Знайсці, адшукаць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазнаходзіць закінутыя рэчы. □ Скуратовіч трывожыўся і сам пазнаходзіў свае каровы. Чорны. Кінуся ва ўсе бюро даведак, Пазнаходжу хлопцаў адрасы. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
1. Памянш. да жаба; невялікая жаба. Іншы раз бусел ці бусліха клікалі некаторага з дзяцей адшукаць убачаную імі жабку. Пальчэўскі.
2. Разм. Адзін з відаў школьнага пяра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уню́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Выявіць, адшукаць каго‑, што‑н. па паху; знюхаць. Сабака ўнюхаў зайца.
2. перан. Непрыкметна даведацца пра каго‑, што‑н., высачыць каго‑, што‑н. [Платаіс:] — Мне перадалі, ..што фашысты нешта ўнюхалі і рыхтуюцца да арыштаў падпальшчыкаў. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́цішча, ‑а, н.
Разм. Месца, дзе раней стаяла хата. Лёгка адшукаць яшчэ Родную руіну — На зарослым хацішчы Расцвіла шыпшына. Вітка. Бераг зарос крапівою па пояс, крапіва буяла і над каменнем якогасьці хацішча. Лось. А неўзабаве на старым хацішчы ўжо стаялі вось гэтыя тры вянцы новага зруба... Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)