вучы́лішча, ‑а, н.

Сярэдняя сацыяльная навучальная ўстанова. Педагагічнае, вышэйшае тэхнічнае, рамеснае вучылішча. // Навучальная ўстанова, школа ў царскай Расіі. Народнае вучылішча.

•••

Рэальнае вучылішча — сярэдняя навучальная ўстанова ў дарэвалюцыйнай Расіі, у якой выкладаліся пераважна прыродазнаўчыя і дакладныя навукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сярмя́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сярмягі. Сярмяжнае сукно.

2. перан. Бядняцкі, сялянскі. Гэта быў пераважна сярмяжны люд з навакольных вёсак ды з глухіх гарадскіх закуткаў, рамеснікі і людзі невядомых прафесій. Колас. // Цёмны, неадукаваны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тытулава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад тытулаваць.

2. у знач. прым. Які мае тытул (у 1 знач.). Тытулаваная асоба. □ Самымі буйнымі ўладальнікамі маёнткаў пераважна былі прыгоннікі з ліку тытулаванага польскага і рускага дваранства. Ларчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыстро́міцца ’прыладзіцца, уладкавацца, прыстасавацца’, прыстро́млены ’прыладжаны да чаго-небудзь’ (Мат. Гом.), прыстро́м ’прымак’ (Мат. Маг.). Укр. пристроми́ти ’прыкалоць, прабіўшы чым-небудзь вострым (калом, дзідай і пад.)’. Да стром, стро́мкі, стрэ́мка (гл.). Беларускія словы маюць пераважна пераноснае значэнне ў параўнанні з украінскім.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сяля́не, мн. л. ад селянін (гл.): воны селяне, а ў Турові і Дворцэ — мешчане; селянье зборн. ’сялянства’ (ТС). Узыходзіць да прасл. *sedlʼane, вытворнага ад *sedlo (гл. сяло) з суф. — ‑ʼan, што абазначала аседлую, пераважна земляробчую групу насельніцтва (Трубачоў, Этногенез₂, 183).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ашатрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.

Абадраць, ачысціць зерне пераважна перад млівам. — А хто пшаніцу прывёз? — спытаў стары, паказаўшыся з дзвярэй млына. — Я! — спалохана войкнула жанчына і нават саскочыла з воза. — Я, дзядзечка. Ашатраваць. На каравай. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

займа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які выклікае цікавасць; забаўны. Займальная гульня. Займальны сюжэт. □ Героі мультыплікацый — пераважна разумныя, кемлівыя жывёлы і птушкі, яны такія займальныя ў сваіх паводзінах, што не толькі дзецям, але і дарослым цяжка адарвацца ад экрана. Філімонаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мешкава́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Вельмі шырокі, падобны на мяшок (пераважна пра адзенне). [Дзянісаў] быў у парусінавым светлым касцюме, які выглядаў на ім крыху мешкаватым. Гамолка.

2. перан. Нязграбны, няспрытны; няўклюдны. Камандзірам таго аддзялення .. назначылі мешкаватага тугадума Тодарава. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нацерабі́ць, ‑цераблю, ‑цярэбіш, ‑цярэбіць; зак., чаго.

1. Цярэбячы, нассякаць у нейкай колькасці. Нацерабіць лазняку. Нацерабіць галля.

2. Ачысціць ад лісця, карэння якую‑н. колькасць чаго‑н. (пераважна пра агародніну). Нацерабіць буракоў.

3. Нарваць якую‑н. колькасць ільну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звяза́цца, звяжу́ся, звя́жашся, звя́жацца; звяжы́ся; зак.

1. з кім-чым. Устанавіць сувязь, зносіны з кім-, чым-н.

З. па тэлефоне.

2. з кім-чым. Устанавіць якія-н. (пераважна заганныя) адносіны з кім-н.

З. з нягоднікам.

3. з чым. Узяцца за што-н. (цяжкае або заганнае).

З. з непасільнай працай.

|| незак. звя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Не трэба з забіякамі з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)