чырвана... (гл. чырвона...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «чырвона...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: чырванабокі, чырванаскуры, чырванафлоцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шаўка... (гл. шоўка...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «шоўка...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: шаўкавод, шаўкапрад, шаўкаткацкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шкла... (гл. шкло...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «шкло...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: шклавар, шклаграфія, шкларэзны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вода... (а таксама вада...).

Першая састаўная частка складаных слоў у знач.: які адносіцца да вады, да яе выкарыстання, да дзеянняў сілай вады; пішацца, калі націск у другой частцы слова падае не на першы склад, напр.: водаварот, водакарыстанне, воданепранікальны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скандзі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; незак., што.

1. Выразна выдзяляць пры вымаўленні састаўныя часткі верша (стопы, склады) націскамі, інтанацыяй.

2. Выразна вымаўляць словы, вылучаючы кожны склад.

Увесь стадыён скандзіраваў: «Шай-бу!

Шай-бу!»

|| наз. скандзі́раванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хі́мія, -і, ж.

1. Навука аб складзе, будове, уласцівасцях рэчываў і іх узаемных ператварэннях.

Неарганічная х.

Фізічная х.

2. Якасны склад чаго-н., атрыманы пры дапамозе спецыяльных метадаў і сродкаў.

Х. крыві.

Х. нафты.

|| прым. хімі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

яку́ты, -аў, адз. яку́т, -а, М яку́це, м.

Народ цюркскай моўнай групы, які складае асноўнае насельніцтва Рэспублікі Саха (Якуціі), што ўваходзіць у склад Расійскай Федэрацыі.

|| ж. яку́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. яку́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэме́нтавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да цэменту; звязаны з вырабам цэменту. Цэментавы склад. Цэментавая печ.

2. Зроблены з цэменту; у склад якога ўваходзіць цемені. Хатка над балотамі стаіць на нізкім цэментавым падмурку. Колас. Пячнік кельняй размешваў у карыце цэментавы раствор і насвістваў песеньку. Лобан. // Пакрыты, змацаваны цэментам. Валодзька затушыў цыгарку аб цэментавае перакрыцце, што адкрылася паміж дошак узарванай падлогі. Радкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ня..., прыстаўка (гл. не...).

Ужываецца замест «не...» ў тых выпадках, калі націск падае на першы пасля прыстаўкі склад, напрыклад: нядобры, няшчасце, нялёгкі, нядужы, няўдзячны, нясвежы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атлеты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да атлетыкі. Атлетычныя практыкаванні.

2. Які мае дачыненне да атлета; уласцівы атлету. Атлетычны склад. Атлетычныя плечы. Атлетычны выгляд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)