Verbum

ра́нні, -яя, -яе.

1. Які мае адносіны да рання; ранішні.

У р. час.

2. Які з’яўляецца самай першай, пачатковай парой якога-н. часу, пачаткам пэўнага працэсу, першай стадыяй развіцця.

Р. вечар.

Ранняе Сярэдневякоўе.

3. Які наступае раней, чым звычайна (пра поры года, час сутак і пад.).

Ранняя зіма.

◊

Малады ды ранні (разм., часцей неадабр.) — пра вопытнага, спрактыкаванага не па гадах чалавека.

Ранняя птушка — пра таго, хто рана ўстае, з’яўляецца рана дзе-н.

склада́ны, -ая, -ае.

1. Які складаецца з некалькіх частак, разнастайны па складзе частак і сувязей паміж імі.

Складанае рэчыва.

С. сказ.

2. Цяжкі для разумення, ажыццяўлення і пад.

Складаная матэматычная задача.

Складанае становішча.

Складаная аперацыя.

3. Які спалучае ў сабе розныя, часта супярэчлівыя бакі, рысы (пра характар і пад.).

Складаныя пачуцці і думкі.

4. Які можна складваць дзякуючы рухомаму злучэнню частак.

С. нож.

Складанае крэсла.

|| наз. склада́насць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

ма́савы, -ая, -ае.

1. Такі, у якім удзельнічае вялікая колькасць людзей.

М. гераізм савецкіх воінаў.

2. Які выпускаецца ў вялікай колькасці.

Масавая вытворчасць тэлевізараў.

3. Прызначаны для шырокіх колаў насельніцтва.

Тавары масавага ўжытку.

4. Які належыць да шырокіх колаў насельніцтва.

М. чытач.

|| наз. ма́савасць, -і, ж.

недалёкі, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца або адбываецца на нязначнай адлегласці; блізкі.

Н. лес.

Недалёка (прысл.) ад горада было возера.

2. Такі, які адбываўся нядаўна або адбудзецца, надыдзе неўзабаве.

У недалёкім мінулым.

3. перан. Разумова абмежаваны; някемлівы.

Н. чалавек.

|| наз. недалёкасць, -і, ж. (да 3 знач.).

даро́слы, -ая, -ае.

1. Які выйшаў з дзіцячага ўзросту, набыў сталасць.

Д. юнак.

2. у знач. наз. даро́слы, -ага, м., даро́слая, -ай, ж., мн. -ыя, -ых. Чалавек, які дасягнуў поўнай сталасці па гадах, паводзінах, дзеяннях.

Дарослыя вялі гутарку на прызбе.

|| наз. даро́сласць, -і, ж. (да 1 знач.).

дзелавы́, -а́я, -о́е.

1. Які адносіцца да грамадскай, службовай дзейнасці.

Дзелавая размова.

Дзелавыя сувязі.

Дзелавое пісьмо.

2. Які ведае справу, умела кіруе і клапоціцца аб рабоце.

Дзелавыя людзі.

Д. кіраўнік.

3. Прыдатны для апрацоўкі ў якасці матэрыялу (спец.).

Дзелавая драўніна.

4. Звязаны са справаводствам.

Д. стыль.

пустэ́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які з рэлігійных меркаванняў адмовіўся ад зносін з людзьмі і пасяліўся ў бязлюдным месцы.

Манах-п.

2. перан. Пра чалавека, які жыве ў адзіноце, у бязлюдным месцы.

|| ж. пустэ́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. пустэ́льніцкі, -ая, -ае.

Пустэльніцкае жыццё.

п’я́ны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення, нецвярозы.

П’янаму (наз.) мора па калена (прыказка). Што ў цвярозага на розуме, тое ў п’янага (наз.) на языку (прыказка). П. ад радасці (перан.).

2. Уласцівы захмялелым людзям.

П. голас.

3. Які прыводзіць да стану ап’янення (разм.).

П. напітак.