яйцо́ ср.

1. в разн. знач. яйцо́;

куры́нае я. — кури́ное яйцо́;

крышта́льнае я. — хруста́льное яйцо́;

шакала́днае я. — шокола́дное яйцо́;

2. анат. яи́чко; яйцо́;

3. биол. яйцо́; яйцекле́тка;

я́йцы ку́рыцу не ву́чацья́йца ку́рицу не у́чат;

як ку́рыца з яйцо́м (насі́цца) — (з кім, чым) как ку́рица с яйцо́м (носи́ться) (с кем, чем);

не ва́рты вы́едзенага яйца́погов. не сто́ит вы́еденного яйца́;

з-пад су́чкі яйцо́ ўкрадзе́ — (о ловкаче, воре) погов. из-под су́чки яйцо́ ута́щит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кіда́цца несов.

1. (бросать друг в друга) броса́ться, кида́ться;

2. броса́ться, устремля́ться;

3. разг. па́дать;

4. (нападать) броса́ться, кида́ться;

5. (прыгать, устремляться вниз) кида́ться, броса́ться;

6. (в сторону) броса́ться, шара́хаться;

2-6 см. кі́нуцца 1-5;

7. (не дорожить кем-, чем-л.) броса́ться;

8. (кое-как жить) мы́каться; го́ре мы́кать;

асо́ю ў во́чы к. — лезть в глаза́ осо́ю;

к. ў но́гі — па́дать (припада́ть) к нога́м;

к. на шы́ю — (каму) броса́ться на ше́ю (кому);

к. сло́вамі — броса́ться слова́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заня́цца I сов.

1. приступи́ть к заня́тиям, заня́ться;

з. наву́кай — заня́ться нау́кой;

з. трэніро́ўкай — заня́ться трениро́вкой;

з. з адстаю́чымі ву́чнямі — заня́ться с отстаю́щими ученика́ми;

2. (проявить внимание к кому-л.) заня́ться;

з. хво́рым — заня́ться больны́м;

3. разг. (с кем-, чем-л.) связа́ться;

нашто́ ты з ім ~ня́ўся? — заче́м ты с ним связа́лся?

заня́цца II сов.

1. (начать светать) заня́ться;

~няло́ся на ра́ніцуу́тро заняло́сь;

2. заня́ться, загоре́ться;

на́ша ха́та ~няла́ся ад сусе́дняй — на́ша изба́ заняла́сь (загоре́лась) от сосе́дней

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ператвары́ць сов.

1. преврати́ть, обрати́ть;

п. краі́ну ў квітне́ючы сад — преврати́ть страну́ в цвету́щий сад;

вёску ~ры́лі ў ву́зел абаро́ны — дере́вню преврати́ли в у́зел оборо́ны;

п. у жарт — преврати́ть (обрати́ть) в шу́тку;

2. преобрази́ть;

п. зямлю́ — преобрази́ть зе́млю;

3. (в дело, в жизнь) претвори́ть, воплоти́ть;

п. ма́ры ў жыццё — претвори́ть (воплоти́ть) мечты́ в жизнь;

4. (у каго, што) фольк. преврати́ть, оберну́ть (в кого, что, кем, чем);

чараўні́ца ~ры́ла чалаве́ка ў дрэ́ва — колду́нья преврати́ла челове́ка в де́рево

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глава́I ж.

1. (главное лицо) галава́, -вы́ ж.; (председатель) старшыня́, -ні́ м.; (руководитель) кіраўні́к, -ка́ м.; (вождь) правады́р, -ра́ м.;

глава́ прави́тельства кіраўні́к ура́да;

глава́ семьи́ галава́ сям’і́ (старэ́йшы ў сям’і́);

2. архит. ку́пал, -ла м.;

3. (голова) уст. галава́, -вы́ ж.;

склони́ть главу́ схілі́ць галаву́;

во главе́ с (кем) на чале́ з (кім);

быть (идти́, стоя́ть) во главе (кого, чего) быць (ісці́, стая́ць) на чале́ (каго, чаго);

поста́вить, положи́ть во главу́ угла́ паста́віць, пакла́сці ў асно́ву (у асно́ву асно́ў).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тень ж.

1. цень, род. це́ню м.;

2. (затенённое место) цень, род. це́ню м., цянёк, род. цяньку́ м.; халадо́к, -дку́ м.;

отдыха́ть в тени́ адпачыва́ць у цяньку́ (у халадку́);

3. перен. цень, род. це́ню м.;

и те́ни нет сомне́ния і це́ню няма́ сумне́ння;

на лице́ промелькну́ла тень беспоко́йства па тва́ры прамільгну́ў цень неспако́ю;

наводи́ть тень наво́дзіць цень;

оста́лась одна́ тень заста́ўся адзі́н цень;

держа́ться в тени́ трыма́цца ў цяні́;

ходи́ть за ке́м-л. как тень хадзі́ць за кім-не́будзь як цень.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзве́ры ед. нет дверь ж.;

глухі́я дз. — глуха́я дверь;

ца́рскія дз.церк. ца́рские врата́;

палі́тыка адчы́неных дзвярэ́й — поли́тика откры́тых двере́й;

лама́цца (бі́цца) у адчы́неныя дз. — ломи́ться в откры́тую дверь;

дзень адчы́неных дзвярэ́й — день откры́тых двере́й;

пры зачы́неных дзвяра́х — при закры́тых дверя́х;

паказа́ць на дз. — (каму) показа́ть (указа́ть) на дверь (кому);

дз. ў дз. — дверь в дверь;

сту́кацца ў дз. — стуча́ться в дверь;

зачыні́ць дз. — (перад кім) закры́ть дверь (перед кем);

бра́знуць дзвяра́мі — хло́пнуть две́рью;

дз. не стыка́юцца — дверь не закрыва́ется

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

займа́цца I несов.

1. (приступать к занятиям) занима́ться;

2. (проявлять внимание к кому-л.) занима́ться;

3. разг. (с кем, чем-л.) свя́зываться;

1-3 см. заня́цца I;

4. занима́ться; учи́ться;

ву́чні ~ма́юцца ў шко́ле ў дзве зме́ны — ученики́ занима́ются (у́чатся) в шко́ле в две сме́ны;

5. промышля́ть; занима́ться;

з. рыбало́ўствам — занима́ться рыболо́вством;

6. страд. занима́ться; развлека́ться; см. займа́ць 1;

з. бала́чкамі — ля́сы точи́ть

займа́цца II несов.

1. (начинать светать) занима́ться;

2. загора́ться, занима́ться;

1, 2 см. заня́цца II;

з. на дзень — бре́зжить, бре́зжиться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́ша ж., в разн. знач. ка́ша;

прасяна́я к. — пшённая ка́ша;

у яго́ ў галаве́ к. — у него́ в голове́ ка́ша;

к. ў ро́це — (у каго) ка́ша во рту (у кого);

даць бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;

завары́лася к. — завари́лась ка́ша;

ка́шы не зва́рыш — (з кім) ка́ши не сва́ришь (с кем);

бо́ты ка́шы про́сяць — сапоги́ ка́ши про́сят;

ма́ла ка́шы еў — ма́ло ка́ши ел;

расхлёбваць ка́шу — расхлёбывать ка́шу;

ма́слам ка́шу не сапсуе́шпосл. ка́шу ма́слом не испо́ртишь;

аржана́я к. сама́ сябе́ хва́ліцьпосл. ржана́я ка́ша сама́ себя́ хва́лит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

состоя́ть несов.

1. (иметь в своём составе) склада́цца;

2. (заключаться) заключа́цца;

в чём состоя́т мои́ обя́занности? у чым заключа́юцца мае́ абавя́зкі?;

3. (кем, чем) з’яўля́цца, быць;

состоя́ть корреспонде́нтом газе́ты з’яўля́цца карэспандэ́нтам газе́ты;

4. (при ком, при чём, в должности) знахо́дзіцца;

состоя́ть при главнокома́ндующем знахо́дзіцца пры галоўнакама́ндуючым;

5. (быть, находиться в каком-л. состоянии, положении) знахо́дзіцца, быць; (на учёте — ещё) стая́ць;

состоя́ть в бра́ке знахо́дзіцца (быць) у шлю́бе;

состоя́ть под судо́м быць (знахо́дзіцца) пад судо́м;

состоя́ть на иждиве́нии быць (знахо́дзіцца) на ўтрыма́нні;

состоя́ть на учёте знахо́дзіцца (быць, стая́ць) на ўлі́ку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)